domingo, 27 de diciembre de 2009

Dame algo de fe



A pantasma da ópera: A deformidade do amor.

Un xenio confinado baixo terra polo seu físico que non semella humano. Un amor que nunca terá lugar máis que pola violencia e na escuridade dun camerino cun espello trucado. Un corazón que latexa a pesar da deformidade física e mental de quen o hospeda. Unha novela policíaca con final traxicamente feliz escrita en 1910. Gaston Leroux non deixa de abraiarnos e manternos pegados ás paxinas para coñecer o intenso destino de Erik, Christine e Raoul,Vizconde de Chagny.

Leroux é capaz de introducirnos no retorcido e ambicioso mundo da Ópera Garnier de París como un especialista en telóns e tramoias. Non deixa escapar un detalle na descrición dos camerinos das estrelas, dos palcos, dos trámites alegais que se levan a cabo nos despachos e da alta sociedade presente nas actuacións. A novela, pese a ser calificada de policíaca ou negra ten máis de historia de amor e brutalidade social que outra cousa. A propia familia rexeita a Erik cando é consciente de que non é "normal", o mundo dálle as costas e só lle permite actuar en barracóns de circo, amosado como un cadáver vivente a todo aquel que se atreva a velo. Escudado sempre na noite, escondido na sombra, Erik, máis coñecido como a temible "Pantasma da Ópera", aprenderá a odiar o mundo que o fixo así e a amar sen condicións a unha damiña que nunca poderá corresponder o seu querer. Christine ve nel a rencarnación dun "anxo da música" envíado polo seu defunto pai para que cumpla o seu soño de ser cantante de ópera. Raoul só sabe que Erik se fixo dono do corazón da súa dama con notas musicais e enganos. E mortes e máis mortes na Ópera Garnier mentras resoa unha voz de ultratumba no palco número 5.

Un triángulo amoroso con un só camiño: a morte. Un final deses apoteósicos. Deses que demostran que canto máis amas máis fires a quen queres. Un final digno de reflexión e de lectura profunda.

domingo, 8 de noviembre de 2009

Infancia tecnolóxica

Cando eu era cativa o neno máis tecnoloxizado era aquel que tiña un ladrillo de gameboy en branco en negro. Así que foi pasando o tempo, apareceu a versión en cor, moito máis pequena e versátil. Pero aínda así fomos moitos os que non tivemos ningunha, que xogabamos con ela grazas á xenerosidade dos nos compañeiros e amigos. Eu nunca tiven tampouco unha desas videoconsolas que se enchufaban ao televisor, a única á que xoguei era do meu primo maior e vagamente creo recordar que era unha Sega que funcionaba aínda con cartuchos. Aquelo sería a mediados dos '90... dende ahí os meus primos pequenos foron mercando máquinas máis potentes e con máis posibilidades. Eu só as cheguei a ver na súa casa, nunca chegaron á miña. A min todos os nadais regalábanme libros que eu devoraba con avidez. Non botei de menos nunca ningún desos aparatos, non me facían falla para entreterme.

O meu primeiro ordenador de mesa funcionaba en MS-DOS, era de cuarta man e o pobre soportou que trasteara con el polo menos un par de anos que seguro que se lle fixeron moi longos tratándose de min. Traballar co procesador de textos, coa calculadora e co Paint (se non me traizoa a memoria) era o máis emocionante que eu sabía facer. Hoxe a miña prima máis pequena, que ten trece anos, ten un ordenador de mesa, probablemente tamén un portátil, máis de unha videoconsola portátil, unha longa lista de videoconsolas de salón, un móbil de última xeneración, unha cámara de fotos dixital, acceso a internet na casa e perfil en máis dunha rede social...


O meu primeiro teléfono móbil chegou aos quince anos. Só me deixaba facer chamadas e recibir e enviar mensaxes. Foi case máis un castigo ca unha bendición. Era a miña responsabilidade telo aceso para que meus pais puideran saber onde estaba. Nunca lle din máis uso que chamar a miña nai para decirlle que estaba chegando á casa cando a miña hora de volta eran aínda as nove da tarde. Aínda hoxe, tras cambiar de teléfono dúas veces por necesidades técnicas teñoo sempre tirado no fondo dalgunha mochila, co son silenciado e case sen batería. Empregoo só para chamar á casa e contarlle a meus pais como me vai a semana. Nadia ten tamén trece anos e fai polo menos catro que teño o seu número. A ela tamén a obrigaron a ter un móbil para estar en contacto coa súa nai, case nen o usa. Pola contra, Lucas, cos mesmos trece anos xa cambiou de teléfono unhas cinco ou seis veces dende que o coñezo. Cada vez que o vexo preguntame se eu xa cambiei o meu. Que se está vello, que se estou feita unha carca... El e máis eu non podemos ser máis opostos no seu uso. Eu deixoo tirado en calquera esquina, el non o apaga nin á hora de durmir. Lucas ten tamén un perfil nas redes sociais, chatea conmigo a menudo e atopámonos máis no Tuenti ou no MSN que en persoa. Estanos podendo o contacto cibernético.

Helena ten só nove anos e envíame correos electrónicos polo menos unha vez á semana dende a súa propia conta de Hotmail. Fai xa tempo que ten unha cámara de fotos dixital e este verán regaláronlle unha nova de 1o megapixeles. A miña primeira cámara dixital compacta foi emprestada, roubáballa a meu pai cando el non a precisaba, non sei cantos megapixeles tería pero só permitía darlle ao obturador. A segunda, a que aínda teño, ten tres anos e de tanto empregala as véces xa nin sae o obxectivo. Helena non fai practicamente fotos, pero sabe que ten a súa cámara para poder subir os seus primeiros planos a Tuenti, Fotolog ou Facebook en canto teña (se é que non ten xa) unha conta.


Non vou a decir que a tecnoloxía é mala cando sei que eu comecei a usala sendo relativamente nova, e é que a conexión a Internet, vía liña telefónica, chegou á miña casa cando tiña catorce ou quince anos. Das miñas amigas fun das primeiras en bucear pola rede, en ter correo electrónico, un blog ou unha conta nun foro de discusión. Non obstante, pese a que eu tamén entrei no mundo da tecnoloxía sendo nova, ás veces entristéceme pensar en todos esos nenos que agora non saen ao parque porque o verde do campo de calquera xogo da PlayStation 3 é máis brillante, que non baixan á praza a falar porque é máis cómodo usar os emoticonos do messenger, e que saben da vida dos seus amigos a través do Twitter, do Facebook, do Fotolog ou do Tuenti. Non é só que crea que están perdendo unha das cousas máis preciadas que temos cando estamos crecendo, a infancia. Non. Preocúpame tamén esa precocidade no uso tecnolóxico debido a que con doce anos non coñeces, casos excepcionais haberá, os límites entre o público e o privado. O perigo que un mal uso de Internet pode xerar, as consecuencias que pode ter deixar todos os teus datos nun perfil totalmente aberto dunha rede social mundial é na maior parte descoñecido e nunca mencionado nas mensaxes públicas no tablón dos teus contactos. Non tes consciencia de que todo o que fagas, digas ou publiques en Internet quedará ahí per saecula saeculorum e repercutirá no teu futuro ao mellor non tan lonxano.


Non creo que limitar a idade de uso de según que gadgets e tecnoloxías sexa a solución. Pero si vexo moi necesario que os pais pasen máis tempo cos seus fillos, que os saquen a pasear, a ver as bolboretas, as vacas ou os cabalos e non só a través do Discovery Channel. Que os rapaces sigan saíndo ao recreo co seu bocadillo, de chorizo, de nocilla, igual me dá, a xogar ao balón ou á pita. A tecnoloxía é útil se se fai uso razonable dela. Non podemos criminalizar a Internet polo que está a suceder hoxe no mundo sen pensar que a rede é creada e empregada polos usuarios.

Antes os nenos viñamos ao mundo cunha bola de pan baixo o brazo, hoxe nacen con un disco duro externo de 500 Gb... ás veces preguntome se tanta evolución tecnolóxica e tanta pantalla plana é boa cando de criar ás futuras xeracións se trata.

domingo, 25 de octubre de 2009

Recorda que te poido facer borrar da miña memoria!

Deixoume o mozo. Así, de súpeto, tras cinco anos de feliz relación. Sen avisar, sen posibilidade de previr o feito e polo tanto crear un plan B o suficentemente bon como para saír a flote. ¿Que fago agora? ¿Onde gardo todo aquilo que durante cinco anos construímos xuntos? E peor aínda, ¿como logro facer desaparecer a esta persoa dos meus recordos?

Agora poido facer que superar a ruptura non sexa máis ca un trámite médico. Lacuna Inc. é a novedosa compañía que se encargará do traballo máis sucio mentras eu simplemente sigo coa miña vida. ¿Sinxelo, non?. Tan só teño que estar disposta a pasar por un tratamento que equivale ao pequenas lesións cerebrais e voilá, esquecín ao amor da miña vida.

Por sorte ninguén rematou ningunha relación conmigo e Lacuna Inc. só existe como parte dun film. E digo por sorte porque sen as nosas memorias e recordos non seríamos quen hoxe somos, ou polo menos non saberíamos porque temos chegado ata aquí.

En Eternal Sunshine of the spotless mind (traducida como ¡Olvídate de mi!) Kate Winslet e Jim Carrey poñen os diálogos á común situación na que queremos esquecernos de todo o pasado, fora mellor ou non. Así é como por turnos acoden a unha desconcertante compañía médica que ten como ocupación principal desfacerse dos recordos das persoas. Uns impulsos eléctricos aquí e acolá no cerebro e un xa non volve saber nunca máis da súa muller, do seu can ou do seu fillo. Os recordos mentais desaparecen pero tamén o fan os físicos, a medida que avanza o tratamento un desfaise de todo aquelo relacionado co pasado e incluso os amigos reciben a orde inexcusable de non decir ao afectado que está a realizar este cambio na súa vida.

O problema xurde cando un realmente non quere esquecer o pasado e se dá conta demasiado tarde de que todo está sendo consumido por un furado negro. ¿Que facer nese caso? ¿Como recuperar, polo menos na nosa memoria, á persoa que tanto amamos? Dunha maneira aínda máis surrealista que o propio planteamento da película, Joel Barish (Jim Carrey) e Clementine Kruczynski (Kate Winslet) recórdannnos que moitas veces a vontade de aferrarse a alguén, ou ao seu recordo, de maneira consciente ou non, é moito máis poderosa que as circunstancias.



Ficha Técnica (La Butaca)

Dirección: Michel Gondry.
País: USA.
Año: 2004.
Duración: 108 min.
Xénero: Comedia romántica.
Interpretación: Jim Carrey (Joel Barish), Kate Winslet (Clementine Kruczynski), Kirsten Dunst (Mary Svevo), Mark Ruffalo (Stan), Elijah Wood (Patrick), Tom Wilkinson (Dr. Howard Mierzwiak), Thomas Jay Ryan (Frank), Jane Adams (Carrie), David Cross (Rob), Ryan Whitney (Joel joven), Lola Daehler (Clementine joven).
Guión: Charlie Kaufman; basado nun argumento de Michel Gondry, Charlie Kaufman e Pierre Bismuth.
Produción: Steve Golin y Anthony Bregman.
Música: Jon Brion.
Fotografía: Ellen Kuras.
Montaxe: Valdís Óskarsdóttir
Deseño de producción: Dan Leigh.
Dirección artística: David Stein.
Vestiario: Melissa Toth.

domingo, 18 de octubre de 2009

Periodismo cidadán- ¿Somos necesarios os xornalistas?

Hoxe en día calquera persoa que dispoña dunha cámara dixital (que habitualmente tamén grava videos) e dun ordenador con conexión a internet pode publicar noticias. Son moitos os bloggers que se dedican a dar testimonio do que os rodea, engadindo documentos gráficos dos feitos. O dereito á libre información é unha cuestión de vital importancia que non se ve respetada en numerosos países, polo cal é importante a concienciación do cidadán medio sobre a realidade que nos rodea. En momentos en que a prensa tradicional (entendida como os medios de comunicación de cada país) non é quen de facer valer este dereito por diversos motivos, é innegable o valor da información que achega o cidadán.

Pero, ¿existe algunha capacitación mínima que deba ter aquel que desexa informar?¿Onde quedan os xornalistas de sempre? ¿Debería haber algunha diferencia entre quen ten o título, e a profesión, de xornalista e quen sae da súa casa e case por azar grava un accidente, unha onda xigantesca ou un ataque a un sen teito? Sen crer padecer de titulitis, considero que facerte eco dun acontecemento e colgalo no teu blog non te convirte por si mesmo en xornalista. E é que puideches perder o principio do feito, ou entendelo de forma distinta a como sucedeu, e o que colgues na rede será o que os demáis crean que pasou se é que deciden non buscar outras informacións sobre o mesmo. Os xornalistas deben non só describir os feitos senón dar aos lectores, espectadores e oíntes, as ferramentas, os mecanismos para comprender o que subxace detráis do que se ve. Á hora de publicar unha noticia non só interesa o que vemos, que habitualmente non sirve para entender o que está a suceder. É o traballo do xornalista o investigar as causas, as conexións co pasado e contextualizar o feito. Sen opinar sobre se está ben ou está mal, iso faráo o lector.


Internet revolucionou o mundo das comunicacións, das relacións, e con elo tamén da información. O xornalismo cidadán é sen dúbida un paso adiante, permítenos ver, oír, o que sucede practicamente no momento que ocorre cando os outros medios están silenciados. Pero non sempre nos axuda a comprendelo. Isto é o que diferencia esta práctica do xornalismo entendido á maneira tradicional (en medios máis ou menos tradicionais).

¿Colaboración cidadá co aporte de información en tempo real? Si. Sen dúbida. Para min a información non é cuestión de minorías elitistas.

¿Xornalismo cidadán? Con matices, ¿Entendido como única fonte de información e dotado do valor de verdade absoluta? Non.

martes, 29 de septiembre de 2009

O morbo do ex-combatinte lisiado


Atopei La Historia de Paco (Larry Heinemann, 1988. National Award Prize do mesmo ano) de casualidade nunha estantería da casa de meus pais. A literatura sobre a Guerra de Vietnam leva un tempo chamándome a atención, sobre todo dende que lin El americano impasible (Graham Greene,1955) e Nada y así sea(Oriana Fallaci, 1979) Así que sen ler a contraportada decidín darlle unha oportunidade.

Paco Sullivan é o único supervivinte do seu batallón, que desapareceu (nin rastro quedou del) unha noite na xungla. A Paco tamén o deron por morto e non foi ata varios días despois que o atoparon as tropas médicas de Estados Unidos, crendoo máis cadáver que outra cousa. Cando o que quedaba do soldado estaba no hospital de campaña, aínda en Vietnam, ninguén cría nas súas posibilidades, ninguén lle auguraba futuro. Pero tívoo. Sobreviviu a aquilo que ningún dos seus compañeiros puido evitar e tamén á convalecencia. Agora, no tempo en que sucede a novela, Paco está de volta en Estados Unidos, disposto a reincorporarse á vida de civil. Nada máis lonxe do posible.


O narrador é un dos compañeiros mortos do batallón. El fálanos de Paco, de cando aínda os dous eran soldados, rapaces recén saídos do instituto que eran mandados a Vietnam sen saber a onde ían, obrigados a converterse en homes ou en mortos. Condenados a pasar doce meses entre palmeiras e vietcongs pola honra da súa nación, con sorte volverían ás súas casas, coas súas noivas, tras esa angustiosa experiencia, pero xa non serían eles nunca máis. E iso é o que lle pasa a Paco. Non só está lisiado,non é só a dor o que o atormenta. É a pregunta de ¿por que eu?, a cal tamén se fan todos os seus compañeiros mortos. Son tamén as miradas de todos e cada un dos veciños de Boone, o que din e o que calan respecto de Paco. E iso sen esquecer as fantasías que poboan a mente de todas as rapazas ben acomodadas coas que o ex-soldado se topa unha vez no seu país. Todas estas mulleres que ven en Paco un amante especial, imaxinan como pode comportarse un tullido coma el na cama e recreanse en facerllo saber con pouco disimulo para logo temelo polo que é.

La historia de Paco é un relato vivo, soez, descarnado, duro e sen complexos que nos fala non dos caídos en combate, os únicos que xa non teñen nada que dicir, senón daqueles que, como Paco, camiñan no limbo. Non están mortos pero tampouco lles queda nada polo que estar vivos.

jueves, 3 de septiembre de 2009

Night Shift-Stephen King

Título orixinal: Night Shift
Autor: Stephen King
Ano de publicación da primeira edición:1978
Editorial:New English Library
Ano da edición consultada:1991


Atopámonos aquí ante a primeira colección de relatos de Stephen King. A maior parte destas vinte historias foran publicadas en revistas como Cavalier Magazine, Ubris, Penthouse ou Cosmopolitan. Tres delas: Jerusalem's Lot, Quitters, Inc. e The last rung on the ladder non foran publicadas ata o momento.

Xa dende o limiar, un limiar que podemos considerar extenso debido ás súas quince páxinas, se nos adianta o que nos espera se nos introducimos nas profundidades do libro: terror cotidiano, o pánico que dorme nas cousas máis comúns da vida diaria: a lavandería, o cortacespedes, unha lata de cervexa en mal estado... E o autor é o primeiro en avisarnos de que pese a que nin vampiros, mortos viventes ou alieníxenas existen, o ser humano sempre ten ese medo á escuridade que non confesa , que o converterse adulto non nos alonxa do terror infantil ao monstro do armario.

At night, when I go to bed , I still am at pains to be sure that my legs are under the blanket after the lights go out. I'm not a child any more but... I don't like to sleep with one leg sticking out. Because if a cool hand ever reached out from under the bed and grasped my ankle, I might scream. Yes, I might scream to wake the dead. That sort of things doesn't happen, of course, and we all know that. In the stories that follow you will encounter all manner of night creatures; vampires, demon lovers, a thing that lives in the closet, all sorts of other terrors. None of them are real. The thing under my bed waiting to grab my ankle isn't real. I know that, and I also know that if I'm careful to keep my feet under the covers, it will never be able to grab my ankle.
Páxinas 5 e 6.

Podemos dividir os relatos en dous tipos: con compoñente sobrenatural por unha banda e pola outra historias de homes e mulleres que non se enfrontan a nada do outro mundo excepto á profundidade e escuridade da súa propia mente. Ambas categorias serven para catalogar os relatos pero en todas hai un común; os incidentes que desencadean o clímax das historias poderían sucedernos a calquera de nós en calquer momento. Os feitos que se nos relatan son tan absurdamente cotiás que xeran arrepíos por eso mesmo. Nunca deixar de fumar resultara tan traumático como cando King se decidiu a novelalo ou contratar a un home que nos corte o cespede tivo tan tráxicas consecuencias (Quiters,Inc. e The Lawnmower man)

Non todos os relatos teñen a mesma intensidade e algúns deles deixannos coa sensación de que podería sacarse máis da idea principal ou chegamos moi axiña a descubrir o desenlace. Mentras tanto, outros fan case imposible conciliar o sono sen mirar antes baixo a cama e dentro do armario. Non obstante atopámonos ante a primeira colección do autor, o que pode explicar certas "fraquezas" se o comparamos con traballos posteriores e, por tanto, máis maduros.

Como conclusión, podemos decir que ler Night Shift merece a pena aínda que tan só sexa polo gusto masoquista que algúns temos de ser asustados polo monstro do armario de vez en cando.

domingo, 14 de junio de 2009

Estadísticamente haberá que gañar algunha vez


"[...]Uno es valiente cuando, sabiendo que ha perdido ya antes de empezar, empieza a pesar de todo y sigue hasta el final pase lo que pase. Uno vence raras veces, pero alguna vez vence"


Matar un ruiseñor-Harper Lee


Aalborg, Dinamarca, outono 2010


viernes, 12 de junio de 2009

sábado, 30 de mayo de 2009

El Experimento (Das Experiment)


-->
Que Homo homini lupus,(O home é un lobo para o home) xa nolo adiantaba Tito Marcio Plauto en Asinaria e logo popularizaba Tomas Hobbes en Leviatán pero con este filme queda máis que aclarado. A historia comeza con un taxista eventual, cuxa verdadeira vocación parece ser o xornalismo, que contesta a un anuncio de periódico no que se buscan:
suxeitos para un experimento.Gaña 4000 marcos con un experimento de 14 días nunha prisión simulada
Chamándolle a atención o proxecto e planteando vender a reportaxe a The Reporter o taxista-xornalista encuberto vese envolto nun experimento que (sen ser nunca mencionado deste xeito) remite á experiencia realizada na Facultade de Psicoloxía de Stanford (Estados Unidos) en 1971. Os participantes serán divividos en dous grupos: celadores e prisioneiros e cada un deles deberá adaptarse aos novos roles que lles serán asignados. Vixiados por un circuíto cerrado de cámaras só se lles indica unha norma: en ningún caso se pode facer uso da violencia física. Dende ese punto de partida, os integrantes vivirán 14 días nun cárcere simulado baixo as dependencias dunha facultade universitaria alemá. O único problema co que non contaban os investigadores é que os patróns dispostos para os últimos días da investigación se desenvolveran nos dous primeiros, levando a un desenlace apoteósico.
Ficha técnica de La Butaca.net
Dirección: Oliver Hirschbielgel.
País: Alemania.
Año: 2001.
Duración: 120 min.
Interpretación: Moritz Bleibtreu (Tarek Fahd. Prisionero nº.77), Maren Eggert (Dora), Christian Berkel (Steinhoff. Prisionero nº.38º), Justus von Dohnanyi (Guardián Berus), Oliver Stokowski (Schütte. Prisionero nº.82), Timo Dierkes (Guardián Eckert), Nicki von Tempelhoff (Guardián Kamps), Antoine Monot Jr. (Guardián Bosch), Wotan Wilke Möhring (Joe. Prisionero nº.69), Andrea Sawatzki (Dra. Jutta Grimm), Edgar Selge (Profesor Dr. Klaus Thon), Polat Dal (Prisionero nº.40), Stephan Szasz (Prisionero nº.53), Danny Richter (Prisionero nº.21), Ralf Müller (Prisionero nº.15), Markus Rudolf (Prisionero nº.74), Peter Fieseler (Prisionero nº.11), Thorsten Dersch (Prisionero nº.86), Sven Grefer (Prisionero nº.94), Lars Gärtner (Guardián Renzel), Markus Klauk (Guardián Stock), Ralph Püttmann (Guardián Amandy), Philipp Hochmair (Lars), André Jung (Ziegler), Uwe Rohde (Hans).
Guión: Mario Giordano, Christoph Darnstädt y Don Bohlinger; basado en la novela 'The experiment - Black box'.
Producción: Norbert Preuss, Marc Conrad y Fritz Wildfeuer.
Música: Alexander van Bubenheim.
Fotografía: Rainer Klausnabb.
Montaje: Hans Funck.
Dirección artística: Andrea Kessler.
Vestuario: Claudia Bobsin.
Decorados: Uli Hanisch.
Con imaxes roubadas da prisión rodadas por uns lentes dignos de calquer super-espia que se precie, o protagonista, a quen lle é asignado o rol de prisioneiro, tenta transmitirnos as sensacións que se viven dentro da prisión. A maior parte do que ve o espectador percíbeo a través do nº77, o número que lle asignan a este xornalista encuberto. Ás imaxes por el rodadas súmanse as do circuíto cerrado de vixilancia (diurno e nocturno) mediante a cal os doutores controlan a marcha do experimento. Deste xeito é como o espectador se enfronta á situación que se vive dentro deste cárcere recreado. Momentos de tensión, de medo,e de incertidume salpican todo o filme para conducirnos cara o desenlace prematuro da investigación. Os gardas deshumanízanse, os presos comezan a sufrir cadros depresivos e os doutores perden todo o control que en un primeiro momento puideran exercer sobre os integrantes. Integrantes que foran escollidos pola súa estabilidade mental, que podían abandonar o proxecto con total liberdade e que foran advertidos en todo momento de que podían chegar a enfrontarse e situacións extremas.
Ver esta obra é enfrontarnos ao medo común de que en cada un de nós habite un pequeno e escuro dictador. A que en calquera momento, a persoa máis corda poida sentirse presionada por roles de grupo e asumir unha personalidade violenta, sádica e vexatoria que non ten nada que ver coa súa actitude habitual pero si co novo entorno no que foi inserida artificialmente. O experimento de Stanford fora realizado para analizar se os membros dos campos de concentración nazis simplemente profesaban obedencia cega ou tiñan unha implicación persoal na masacre xudia, queríase comprobar se algo así podería suceder en Estados Unidos. Esa primeira experiencia tamén foi, como no filme, suspendida por sobrerreacións dos seus integrantes. Outras moitas investigacións intentaron descubrir un patrón que guíase estas actitudes pero todas tiveron que ser canceladas por motivos similares ou non chegaron a dar datos concluentes. Só un, quizás, a pouca humanidade das mesmas probas, que hoxe se consideran contrarias aos dereitos humanos.
Podemos atopar en outras obras alusións a situacións parecidas:
-La Ola (Die Welle) (Alemania, 2008)
-El Señor de las Moscas (William Golding, 1954) Contén spoilers da trama do libro

martes, 26 de mayo de 2009

Así son os enterros na miña terra


13-12-2008
Foi de súpeto. Sen avisar. Ou iso dicían todos. Ninguén coincidía na versión, só tiñan ese punto en común. Uns argumentaban que ía camiño do baño, outros que volvía. Algúns aseveraban que xa se duchara. O certo, a fin de contas, é que dende a noite do seis de decembro el estaba nun cadaleito, no tanatorio municipal. O rosario rezouse axiña, iso dixo miña avoa. Pero case nin había xente, asegurou. A miña avoa é esa clase de muller que nunca esquece ir aos enterros de todos os veciños cos que tratou algunha vez, tamén é das que espera un trato recíproco por parte dos que asistan aos da súa familia. Por ese mesmo motivo pasou parte da noite do sábado velando o cadáver dun home do que eu nin o nome coñecía. Tampouco se ruboriza cando calcula cantos dos da parroquia non se presentan nos velorios, esas reunións sociais tan habituais aquí en Galicia. Porque non se pode negar o que todos aprendemos dende meniños; estas cousas fanse para os que quedan, non para os que se van.
O domingo, a iso das tres, saímos nós dispostas a despedir o cadáver. A primeira vez que eu oíra falar del fora o día anterior, cando á hora da comida se decidira quen había ir ao velorio e á misa. Miña tía coñecíao algo máis, oíra sobre todos os trapos sucios da súa familia. Non obstante, ningunha das dúas sabíamos moito máis del que o seu nome e o apelido da familia. Poida que aos parentes lles importara, cousa moi lóxica, pero dubido que ás outras cincuenta ou sesenta persoas presentes no tanatorio iso lles quitara o sono. Como puiden observar nada máis entrar, empurrando xente, estaban máis interesados no que lle sucedera ao primo da dona do veciño do falecido cando este lle movera un marco. Naquel intre meditei que quizás este fora un caso especial pero lembrando todos os enterros aos que xa asistira deducín que en realidade é a tónica xeral, polo menos na miña vila.
O proceso unha vez se entra no tanatorio é sempre moi parecido. O ritual consiste en achegarse á familia e con seriedade transmitirlles un “acompáñoo no sentimento” ou similar. Se un é crente pode dedicar uns minutos a rezar diante do cadaleito, de non ser así o máis habitual é abandonar a sala e á entrada depositar unha tarxeta de visita onde estea ben visible o nome do familiar máis coñecido na parroquia. Miña tía seguiu o rito paso a paso, mais neste caso asinou no libro de visitas co seu nome, e en letras ben grandes engadiu “Filla de....”. No cadro seguinte anotou o meu nome e apelidos sen esquecer engadir “Neta de....”.
Vinte ou trinta minutos máis tarde, despois de intercambiar impresións corteses e historias da parroquia con todos os coñecidos que se atopaban alí, dirixímonos á igrexa para asistir á misa. Unha vez dentro do edificio, onde o son dos nosos dentes parecía o dunhas castañolas, o cura predicou sobre a esperanza do cumprimento da vontade de Deus. Mentres tanto, os presentes empregaban a hora que durou a misa en descubrir como ían vestidos os que viñan da cidade, quen casara con quen ou quen lle roubara uns ferrados de terra ao veciño.
Teño ido a máis enterramentos de descoñecidos do que sería normal para a miña idade, pero cada vez que asisto a un novo, reafírmome máis nesa idea de que da nosa tradición non se pode desvincular, nin será posible en moito tempo, a sensación de que calquera acontecemento no que se reúna a parroquia pode converterse non nunha festa, pero case nun aperitivo. Polo menos os defuntos, se nos ven dende onde queira que estean, saberán que falamos deles; aínda que sexa ben.

jueves, 14 de mayo de 2009

Galicia pola Radio 1933-2008 A historia falada

Noticia que recolle a exposición que a sede compostelá da Fundación Caixa Galicia ofreceu no pasado mes de Marzo.


Presenta e locuta Alba L.M
Grava Jessica G.F

miércoles, 29 de abril de 2009

El Vigo de los desertores iluminados


Vigo, en sus inicios conocida como Vicus SpaCorum, no es como Santiago, donde el espíritu peregrino y universitario se respira en cada bocanada de aire medieval. Tampoco es como Lugo, donde entrar en la muralla hace que te retrotraigas a tiempos lejanos en que las legiones del César campaban a sus anchas ordenando y dirigiendo. No. Vigo es desde su nacimiento una ciudad de marineros y comerciantes, cuyos lugareños expulsaron no sólo a piratas, sino también a franceses. Batallas ganadas que, sin cargos de conciencia, los vigueses celebran año tras año con gran estrépito.
Es esta una ciudad misteriosa. Un raro ejemplar que no deja ver todos sus secretos la primera vez. Se hace la difícil, la interesante. Vigo tiene luces, sombras y muchos semitonos. En una primera visita, la Ciudad Olívica nos puede dejar acceder a sus maravillas más superficiales, a sus parques, a sus playas, a sus diversos museos. Pero no será esa la ocasión en que alcancemos a vislumbrar su esencia, su verdadera y profunda personalidad.
Los habitantes de la metrópoli se dividen en dos grandes grupos con pocas excepciones y casi ningún cambio de bando. Unos aman su urbe, otros malamente la soportan. Ayuntamiento con personalidad contra localidad gris e industrial. Nunca hay un ganador definido. La balanza siempre está equilibrada. Preguntes a quien preguntes, sólo alcanzarás a conocer una de sus luces o una sombra, nunca lo que se esconde en sus calles más antiguas, en los barrios de la periferia o bajo la prisa y el miedo a llegar tarde de sus ciudadanos.
No obstante, hay un espécimen más que coexiste de forma casi marginal en la ciudad. Es ese desertor que en cuanto pudo huyó de la ciudad, convirtiéndose en un iluminado cuando regresó de nuevo. Si por casualidad te acercas a alguno de ellos y preguntas, te dirán que todo tiene sus grises y, con suerte, quizás te señalen alguno de los que tanto tardaron en descubrir. Uno de esos medios tonos que con la iluminación adecuada se convierte en una fotografía con un perfecto balance de blancos. Que si una callejuela que en sus días era un simple muro de paso para los últimos, incontinentes, insomnes de Churruca y ahora es una travesía que une dos pequeños reductos verdes en el centro de la ciudad, que si una cafetería inolvidable bajo unos soportales del casco viejo. Hay cientos de ejemplos y estos objetores del gris representativo de Vigo saben que día tras día pueden encontrar alguno nuevo.

Este tipo de gente puede reconocerse por su actitud cuando camina por la ciudad, es una extraña mezcla entre turistas extasiados y vigueses conscientes de cada uno de sus pasos. Si de verdad buscamos encontrarlos, tenemos muchas posibilidades de tropezarnos con ellos en el centro de la ciudad porque de repente se han parado a admirar algo que aún no habían descubierto. También se pueden reconocer en el autobús urbano, o sentados en cualquier esquina de la ciudad, contemplando en silencio, casi sin pestañear, algo que al resto de viandantes resulta indiferente. Trabajadores, estudiantes con prisa adelantan a este hombre o mujer sin prestarle casi ni atención, como mucho le dirigirán una mirada incomodada o un airado reproche porque no se ha apartado lo suficiente de su camino cuando se ha parado a observar. El otro pasatiempo favorito de los iluminados es subirse a un autobús circular y dejar que las horas pasen mientras observa el paisanaje vigués. Verá decenas de caras familiares o desconocidas subirse y bajarse del vehículo y se preguntará qué las mueve mientras intenta capturar todos los detalles de una ciudad que es suya y no lo es al mismo tiempo.

Muchos podrán decir de estos hombres y mujeres que son unos obsesos, unos degenerados y horrendos ejemplos de ciudadanos que malgastan su tiempo en ver pasar la ciudad cuando podrían estar colaborando en su engrandecimiento y modernización. Cuando una sola persona piensa algo así, parte de la magia de la ciudad se pierde, inclinando la balanza un poco más hacia el gris inhumano e industrial. De ese modo, las travesías volverán a ser muros que graffitear, las pequeñas plazas del casco viejo serán tomadas por el álter ego vil del paso del tiempo, la decadencia.
Y es que, si dejamos de ver algo maravilloso en cada una de las esquinas de nuestras ciudades, perdemos su esencia. Esa esencia que pocas veces se atrevían a descubrirnos, por miedo a que la convirtiéramos en aparcamientos subterráneos, nuevos centros comerciales llenos de locales de Inditex y salpicados con algún que otro McDonald’s. Si la ciudad acaba siendo tomada por la cara oscura del cemento, ningún turista querrá bajarse del trasatlántico, o salir de la estación del tren, porque la visión descarnada de Vigo lo asustará en demasía, robándole todo el interés que pudiera tener en un principio. Pero, si somos de esos que nos atrevemos hasta con lo indecible, y superamos las barreras de los que sólo ven las sombras, nos podrán ser revelados algunos de los pequeños secretos de la ciudad.
La mejor manera de conocer Vigo, de conocerlo a fondo, no es el bus turístico que recorre cuatro o cinco calles y en el cual una amable señorita te cuenta las batallitas de la Reconquista, el crecimiento del ensanche o la vida y obra de los grandes emigrantes. No. La mejor de las maneras sería conseguirse a uno de esos conversos para que actuara como guía, cosa que a la mayoría les encanta, pero eso es harto difícil, pues no todo el mundo pertenece a ese grupo, más bien muy pocos. Como triste sucedáneo, si deseamos ahondar en los secretos de la ciudad, siempre podemos encomendarnos al callejero que amablemente nos dan en las casetas de información turística estratégicamente repartidas y comenzar a caminar. Cuando llevemos un par de horas, después de mirar todo con los ojos bien abiertos, habremos conocido mucho más que algunos de los habitantes que pasan todos los días por las mismas calles. Siempre hemos de tener en cuenta el camino que hemos seguido, que una cosa es admirar la arquitectura viguesa y otra acabar perdido. Pero si el segundo es nuestro caso y no recordamos bien como volver al lugar del que hemos partido, podemos preguntar a cualquier peatón por la parada más próxima de cualquiera de los Vitrasa que se dirigen al centro, desde donde podremos orientarnos perfectamente para regresar. Luego anotaremos con cuidadosa caligrafía en nuestra libreta de notas todo lo que hemos descubierto y, si somos adictos a la imagen, lo aliñaremos con unas cuantas instantáneas de esas que no aparecen en las postales del Mercado da Pedra. Al final podremos volvernos a casa con el recuerdo de una ciudad que merece la pena visitar de un modo distinto al de los viajes organizados, un lugar que necesita de unos ojos nuevos e inocentes en cada mirada.

viernes, 24 de abril de 2009

El Ocho

<
Desde lejos te parezco un simple autobús urbano. Verde, con el cartel del número ocho colgando del parabrisas y el logotipo identificativo de mi ciudad en el costado. Igualito a cualquiera de mis compañeros de fatigas. Te estarás preguntando quién soy, por qué soy importante y cuál es el motivo que me permite ocupar estas líneas. Hay una razón, muy clara, definitoria y definitiva: soy, sin lugar a dudas, quien mejor conoce esta ciudad. Sólo yo he recorrido todas y cada una de sus avenidas, o casi todas. Pero incluso para mí la ciudad tiene secretos, callejuelas llenas de encanto que tan sólo alcanzo a imaginar. Eso es lo que más me gusta de Vigo, saber que, por mucho tiempo que pase, siempre podré conocer alguna nueva historia de cualquiera de sus calles más pintorescas.

La mañana empieza temprano para mí, muy temprano. El sol aún no ha salido cuando yo abandono la cochera y me dirijo al trabajo. Sin embargo, no soy el único que comienza la jornada a horas casi nocturnas, muchos de los que me acompañan en mi primer trayecto lo hacen todavía entre legañas y bostezos mal disimulados. Ellos son habitualmente estudiantes que se dirigen a sus institutos o hacen el recorrido completo hasta la Universidad. Se reconocen fácilmente por sus carpetas, sus ojeras de noctambulismo y en ocasiones por sus corrillos de cuchicheos. Hay días en que alguna señora se sube a primera hora con una cesta de la compra vacía, una cesta que volverá llena en pocas horas. Pero casi siempre me encuentro con los mismos rostros madrugadores, al final acabamos siendo casi como una familia.

Arranco en el centro de la ciudad para dirigirme a las afueras, al campus universitario. Por el camino me cruzaré con otra mucha gente que se dirige a pie (los menos) y en coche (la mayoría) al trabajo. Personas que, en su miedo a llegar tarde, no se pararán ni un par de segundos a admirar algunos de nuestros pequeños y deliciosos tesoros urbanos. A echarles un ojo a esas estatuas que permanecen inmutables ante el ir y venir de los transeúntes. Aunque yo me jugaría el claxon a que más de una vez, en el último recorrido de la noche, el eterno nadador me ha guiñado un ojo y el Sireno ha movido una aleta a modo de saludo. A su manera, ellos también conocen a todos los habitantes de la ciudad.




A veces compadezco a esa gente tan apresurada que habita las ciudades, la misma que cae rendida sobre el asiento en mi último trayecto, sin fuerzas ni para alzar un momento la vista y deleitarse con la puesta de sol de nuestro paraíso natural más cercano. Me dan pena porque han olvidado que se trabaja para vivir, que no es bueno vivir para trabajar. Yo no pertenezco a ese tipo de personas, ni de cacharros si me apuráis. Hago todos mis viajes con la calma justa y necesaria en una ciudad como esta. Hay momentos en los que el denso tráfico podría sacarme de mis casillas, pero sé que, si lo permito, no sólo yo saldré perjudicado. Es verdad que los visitantes tachan nuestra circulación de caótica, desordenada y, desde luego, poco comprensiva para con los viandantes, sin embargo, cuando te enfrentas todos los días a ella acabas por descubrir que esperar en el semáforo te ofrece la posibilidad de entender la vida de un modo distinto. Y, si crees que se te hará tarde, con salir un poco antes de casa es suficiente. Estar parado medio minuto en una de las calles principales te permite ver el ajetreo, la vida que bulle en la ciudad, aun en horas tempranas. Te hace preguntarte a dónde se dirigen todas esas personas y por qué. Cuando arrancas de nuevo, algo ha cambiado en tu interior, aunque no lo sepas o no lo entiendas.


Algunos estudiantes se bajan cuando aún no hemos rebasado los límites arquitectónicos de la ciudad. Me refiero a los edificios, claramente, puesto que, a partir de la Avenida de Castrelos, su número disminuye y también sus alturas. Puede que la gente que vive más allá de la Plaza de América se haya dado cuenta de lo interesante que es poder salir a la ventana y ver algo verde que no sea un mantel colgado en el patio de luces del vecino. A mí, desde luego, me encanta llegar a esta zona de la ciudad. Aquí donde las farolas ya no son sucedáneo de los árboles y el canto de los pájaros se oye más fuerte que el rugir de mis motores (bastante ecológicos, por cierto).



Hasta al pasajero más gruñón se le levantan las comisuras de los labios en un amago de sonrisa cuando atravesamos la carretera que divide el Parque de Castrelos. Verde a un lado y verde al otro, pájaros, patos y flores. ¿Qué más se puede desear para llegar contento al trabajo o a la facultad? Luego vendrán las casas familiares, los prados y las parcelas separadas por muros sobre los que se asoman perros revoltosos. En algunos casos nos encontramos con algún ejemplar de ganado doméstico, pero son pocos. A decir verdad, a mí las vacas me asustan, no son demasiado de mi agrado, supongo que esto se debe a que he visto muy pocas. Por ello, me conformo con los caballos que aparecen de vez en cuando en las elevaciones que rodean el área universitaria.

He llegado al final de mi recorrido. Los últimos estudiantes se han bajado en la facultad que se encuentra más alejada de la ciudad y es hora de volver a hacer el trayecto en el sentido inverso. Esta vez recogeré a toda esa gente de las afueras que desea acercarse a la ciudad. Les llevaré a descubrir las calles estrechas por las que casi no entran automóviles y también las avenidas más amplias en las que el tráfico es continuo. Sé que algunos no darán mayor importancia al cambio que supone entrar de nuevo en la ciudad. Pero no pasa nada porque siempre, siempre, viaja conmigo alguien que, por mucho que haga este recorrido, encuentra algo maravilloso en lo que posar su vista. Algo que le emociona, que le encoge el corazón y lo hace latir con algo más de fuerza durante un par de segundos. Es ese el grupo de personas en el que yo me incluyo. No vivimos para trabajar, trabajamos para vivir. Y nunca olvidamos que hasta el más tedioso trabajo puede regalarnos momentos únicos, a veces, a diario.

jueves, 5 de marzo de 2009

Cambiarás de muiñeiro...

Somos novos, din que a forza do cambio. Soñamos, proclamamos en voz ben alta os nosos ideais dun mundo máis xusto. Pero, en xeral, pertencemos a esa caste dos indecisos. Os nados a fins dos anos oitenta temos vivido o suficiente como para saber o que non queremos, pero fáltanos a experiencia necesaria para discernir, entre tanto blablabla político, quen minte un pouco menos.

A televisión, os xornais e a publicidade desinfórmannos con todas esas mensaxes contraditorias que nos ofrecen a diario. Mentres nos exaltan as virtudes dos grupos políticos maioritarios en cada seu espazo electoral, véndenos un aparato de ximnasia para lograr uns abdominais de ferro ou unhas pernas de infarto. Deste xeito, ¿como diferenciar unha campaña política dunha estratexia puramente publicitaria, encamiñada a que flúan os nosos cartos cara as súas contas bancarias?. A nosa confusión ten, dende logo, moita lóxica.

Aos desta xeración o de correr diante dos grises quédanos un pouco lonxe, pero fomos nós quen nos manifestamos durante o afundimento do Prestige, contra a guerra en Irak ou os incendios dos montes galegos no verán do 2006. Contra din os nosos pais acerca da desmobilización xuvenil, aseguramos que non é falta de interese político. O que nos afecta é o sentimento desegradable de que as plataformas existentes non nos representan como deberían. É certo que moitos mozos galegos teñen ben claras as súas intencións políticas, e polo tanto o seu voto. Pero tamén existimos aqueles que non temos a capacidade de ver valores humanos detrás dunha xestión irresponsable por parte dos gobernos que nos representaron ao longo da nosa curta historia.

Haberá quen nos chame escépticos, desencantados, chaqueteiros, ou asegure que non vivimos no mundo real. Pero a experiencia política dos nosos case vinte anos de existencia só nos deixou unha cousa en claro: cambiarás de muiñeiro, pero non de estafador...

martes, 3 de marzo de 2009

Las tortugas también vuelan



Ficha técnica:(fonte: LA BUTACA)

Dirección y guión: Bahman Ghobadi.

Países: Irán e Irak.

Año: 2004.

Duración: 95 min.

Género: Drama.

Interpretación: Avaz Latif (Agrin), Soran Ebrahim (Kak), Hiresh Feysal Rahman (Hangao), Saddam Hossein Feysal (Pasheo), Abdol Rahman Karim (Rega), Ajil Zibari (Shirko).

Producción: Bahman Ghobadi, Hamid Ghavami, Batin Ghobadi, Hamid Karimi y Babak Amini.

Música: Hossein Ali Zadeh.

Fotografía: Shahryar Assadi.

Montaje: Moustafa Khergheh Poosh y Hayedeh Safi Yari.

Diseño de producción: Bahman Ghobadi.


Sipnopse:

Nunha pequena aldea do kurdistán iraquí a poboación busca por todos os medios conseguir unha antena parabólica para poder enterarse de como se está a desenvolver a invasión estadounidense en Iraq e como lles afectará a eles e ao seu campo de refuxiados.


Comentario:

Ser neno nun país asolado pola pobreza e por unha inminente invasión militar non é sinxelo. A inocencia que debería caracterizar á infancia é o primeiro en perderse. Aquí, no Kurdistán iraquí os nenos non xogan, non sorrín, non son nenos.

Para asegurar a supervivencia dos menores, un dos rapaces lidera nun campo de refuxiados a un grupo de recolectores de minas antipersoa. Entre os integrantes cóntanse infantes que xa perderon un brazo, unha perna ou ambos. Non obstante, estes seguen coa súa tarefa porque saben que vender as minas é o seu único modo de vida posible nese contexto. Porén, dende a visión deses nenos sen inocencia, podemos topar case un milagre, un último valor ao que aferrarnos dende as nosas butacas occidentais, a amizade incondicional entre os protagonistas que os fai arriscarse e chegar ata extremos nunca pensados.

Bahman Ghobadi pretende presentarnos non unha ficción sobre a guerra e as súas consecuencias nos máis débiles senón facernos ver a todos os que vivimos alonxados, xeográfica e culturalmente, unha realidade. Os rapaces que presentan a historia non son actores profesionais, senón nenos e nenas que viviron en primeira persoa aquilo que contan, ou algo moi similar.

É criticable, dentro do total da obra, o feito de que os personaxes, con algunha excepción moi contada, non teñen rasgos contraditorios en si mesmos, responden a tipos e non presentan matices nas súas actuacións. Son nenos con un espírito puro que non se ve arruinado polo contexto no que viven. Isto alonxa o filme do concepto de denuncia social ou documental, aínda que revolver a conciencia dos occidentais, seguro que o fai.

domingo, 15 de febrero de 2009

sábado, 14 de febrero de 2009

Publicidade ¿Subliminal?



Xa vira anuncios de case todo empregando o sexo como anzol. De CASE todo. Ata que cheguei onte á casa e me topei con isto. Non sei se extrañarme polo feito de que é o primeiro exemplo que atopo ou preguntarme o motivo de que non se tivera empregado antes...



Miss Xaneiro


Ficha Técnica da Synapse Hi-MOD

Fotos escaneadas da propia publicación.

viernes, 13 de febrero de 2009

¿É posible moverse en Vigo sobre dúas rodas e sen motor?

13/12/2008
Os problemas de tráfico das cidades resólvense en boa parte de Europa coa bicicleta

España non é Europa. E Galicia non é España. Falar do uso da bicicleta como medio de transporte diario é falar de diverxencia entre países, non só dentro da Unión Europea, senón xa na Península Ibérica.

Cando un se achega ás grandes cidades da Europa máis ao norte atópase cunha estampa difícil de esquecer: centos de traballadores acoden á oficina, con traxe e gravata, pedaleando nunha bicicleta de cidade. Os estudantes ou as familias con nenos non son a excepción, as masas de ciclistas son constantes en boa parte de Europa. Dende fai varias décadas, a bicicleta emprégase entendéndoa como un medio de transporte ecolóxico, económico e saudable. Os automóbiles e os peóns non son nin inimigos nin obstáculos, unha gran cultura cívica permítelles compartir espazos sen ningunha clase de problemas. O clima aprende a superarse con certos trucos prácticos; o frío e choiva logran evitarse se sabe como. A clase política apoia este tipo de iniciativas xa que en moitas das capitais o uso do automóbil no centro das cidades está gravado con altos impostos e búscase a converxencia entre bicicleta e transporte público. As infraestruturas propias destes países (os carrís bici, as vías acondicionadas, os aparcadoiros para bicicletas...) son numerosas, están correctamente sinalizadas e ben coidadas.

España, situada ao sur do continente, está aínda sumida nun uso da bicicleta como ocio e turismo. A maior parte das cidades españolas non están adaptadas ao uso habitual da bicicleta. É certo que existen carrís bici nas aforas, en zonas verdes destinadas a pasear, pero non os hai para cubrir as rotas dos usuarios habituais. Topámonos maioritariamente con infraestruturas para o lecer e as políticas autonómicas para fomentar as rotas urbanas non soen materializarse en beneficios para os ciclistas. Non obstante, hai casos extraordinarios nos que vemos a aceptación deste vehículo como un medio áxil e efectivo de transporte. Barcelona é o exemplo máis punteiro do país. Na cidade unha porcentaxe moi importante da poboación móvese pedaleando. Os aparcadoiros son habituais na zona máis céntrica; existen numerosos carrís bici e a poboación ten moi interiorizado o uso cotiá da bicicleta. Ao igual que na Europa máis avanzada, os automobilistas respectan aos ciclistas e os peóns non se senten amedrentados polos usuarios da bicicleta.
O que lle queda por facer a Galicia
Galicia, dentro de España, é unha das comunidades onde a bicicleta ten un uso principalmente turístico e de lecer. É relativamente estraño ver xente dirixirse ao traballo nela. En moitos casos o clima non axuda, pero tampouco o fai na gran maioría das cidades europeas nas que si se emprega a bicicleta. ¿Por que debería ser máis raro ver un home en traxe camiño do traballo aquí que en Copenhague? En Galicia é moi perceptible o uso turístico que se lles dá ás bicicletas. Na cidade de Santiago de Compostela atopamos enseguida aparcadoiros con bicis que se poden empregar durante certo tempo se se posúe unha tarxeta de usuario. É certo que existen certas iniciativas para potenciar o uso habitual, sobre todo procedentes das universidades. No caso de Coruña ou Santiago, xa puxeron a disposición dos alumnos e traballadores universitarios varios centos de bicicletas para que se despracen ata os respectivos campus. A universidade compostelá realizou accións similares no curso 2007-2008, e a cidade de Coruña estréase este ano. Porén, estas iniciativas seguen a resultar escasas se temos en conta o gran número de persoas que se moven a diario nas cidades galegas. Sendo Vigo a cidade da comunidade na que maiores vendas de bicicletas se rexistran, é unha das que menos adaptada ao uso diario se atopa. Nela deben convivir peóns, ciclistas e automobilistas cun risco importante para a seguridade dos dous primeiros grupos. Faise moi pouco habitual atopar xente desprazándose en bicicleta sen que exista unha compoñente de lecer. Moitos dos que preferirían ir sobre dúas rodas a todas partes vense imposibilitados polo feito de que moitos condutores vigueses non senten respecto polos usuarios non motorizados. Isto súmase á inexistencia de vías adaptadas ao uso, exclusivo ou non, dos ciclistas.

A opinión dos non-usuarios vigueses
Xosé Manuel Suárez, presidente da asociación viguesa en defensa da bicicleta “A Golpe de Pedal” non dubida en comentar que o principal problema da cidade olívica non é só a falta de infraestruturas, senón a existencia dunha cidadanía na que é moi forte a dependencia respecto do automóbil. A xente, na súa opinión, cre que a bicicleta “é de pobres, é de nenos”, os potenciais usuarios non toman en serio a idea, non se ven a si mesmos pedaleando. Isto súmase á falta de implicación das institucións, que “teñen que ir por diante” para lograr un uso racional da bicicleta. As iniciativas tomadas noutras cidades, españolas ou galegas,segundo el, non se poderían poñer en marcha a curto prazo en Vigo debido non á orografía senón á falta de vontade popular. En xeral as propostas que se tentan levar a cabo en Vigo topan sempre con algunha oposición cidadá, en todo momento existe algún grupo da poboación que considera que as medidas non son as acertadas e promove que non se implanten. “A Golpe de Pedal” ten como obxectivo básico intentar que a xente non tema moverse sobre dúas rodas. O seu labor é buscar a convivencia distendida entre automóbiles, peóns e ciclistas. O maior desexo desta agrupación é converter Vigo nunha cidade ecolóxica, na que a bicicleta se entenda como un factor positivo na mobilidade, para facer deporte, promover o ocio e o turismo. Porén, pese as mobilizacións e marchas que realizan acotío, consideran o seu desexo algo imposible a curto prazo posto que cren que a mentalidade da cidadanía non se pode cambiar só nun par de anos.

A xente máis nova moitas veces non se arreda tanto como a adulta á hora de botarse á rúa en bicicleta, pero denuncia, así mesmo, a falta de aparcadoiros na cidade ou de carrís adaptados. Porén, ata para os máis valentes é un risco tentar atravesar en bicicleta as zonas máis céntricas da cidade, como a Praza de América. Moitos mozos desexarían poder ir aos seus centros de estudo en bicicleta pero non se atreven ou non teñen onde deixar os seus vehículos sen amarralos a unha farola. Os que se moven a pé na cidade tamén botan en falta as infraestruturas adaptadas aos ciclistas xa que consideran que a súa inexistencia os pon en perigo tamén a eles. É un risco para os peóns que as bicicletas se empreguen nas beirarrúas por non poder usarse nas calzadas. Moitos viandantes temen ser atropelados polos ciclistas, e pola súa banda os ciclistas séntense incomprendidos polos camiñantes.

A suma de inexistencia de infraestruturas coa incomprensión entre os diferentes usuarios das vías olívicas dá por resultado que en Vigo a bicicleta non se empregue tanto como o permitirían as condicións xeográficas e climáticas da cidade. Quizás pola conxunción de todos eses factores, aos que se engade a falta de iniciativas institucionais, o uso da bicicleta como medio de transporte diario considérase en Vigo tan só un desiderátum; un soño, para moitos, a moi longo prazo.

As vantaxes de moverse sobre dúas rodas
Actualmente fabrícanse máis bicicletas ca coches, o cal implica que existe unha maior demanda de bicicletas ca de automóbiles. A herdeira do velocípede é un medio de transporte económico, ecolóxico e saudable. En cidade o seu uso está recomendado para traxectos de entre 3 e 5 quilómetros. Resulta práctica para ir ao traballo, á escola ou para desprazarse dun lugar a outro na urbe. En Holanda, Suecia, Dinamarca ou Bélxica empréganas adaptadas ás condicións das cidades, con gardalamas, portavultos e unha estrutura máis lixeira cas de montaña. Nalgúns casos, sobre todo naquelas zonas onde a bicicleta se complementa co transporte urbano, é habitual atoparse con modelos que se poden pregar e introducir nos autobuses ou vagóns de tren ou metro.
O clima non ten porque ser un impedimento para desprazarse sobre dúas rodas en cidade, pese a que en moitas capitais europeas as condicións non son as máis favorables, podemos observar unha continúa afluencia de ciclistas. Da choiva podemos defendernos cun chuvasqueiro e en caso extremo uns pantalóns de auga; equipados deste xeito xa podemos saír á rúa baixo as nubes. O frío combátese con roupa de abrigo, un par de guantes e bufanda. Todos estes obxectos poden ser logo almacenados no portavultos, onde tamén se poden levar os maletíns,mochilas ou ordenadores portátiles. Os complementos que nunca deben faltar son o casco, de uso obrigado, e a roupa con bandas reflectoras. As bicis, con máis razón as de cidade, tamén deben ir equipadas coas luces regulamentarias, que as fan máis visibles para os condutores. Isto non debe esquecerse nunca xa que xunto cos peóns, os ciclistas son as pezas máis débiles da circulación, urbana ou non.

Iniciativas galegas a favor da bicicleta
Pese a todas as deficiencias nas infraestruturas adaptadas en España e Galicia, estanse a ver senlleiras actuacións que modifican, ou tentan modificar, a situación de atraso respecto a Europa no eido dos transportes ecolóxicos. Así, a nivel europeo, podemos topar dende 1997 o Proxecto Eurovelo, que ten como pretensión máxima a creación, en quince anos, dunha rede europea de rotas para bicicletas. O seu propósito é que cheguen a existir doce grandes itinerarios que atravesen o continente do mesmo xeito que o fan as autoestradas ou as sendas para peóns. Esta proposta está impulsada principalmente pola Federación de Ciclistas Europeos (ECF) e polas federacións de ciclistas de Dinamarca e Reino Unido. O que se desexa é promover o uso da bicicleta como medio de transporte e ao mesmo tempo un turismo máis sostible e responsable co medio ambiente. As sendas ciclistas están, pois en parte de Europa xa existen, organizadas a través dunha oficina central en Bruxelas. Pola súa banda, cada rota está baixo a responsabilidade dun Consorcio de Rota que controlará o trazado e asegurará o resultado final. En Galicia, o Eixo Atlántico, apoiado por varias asociacións ciclistas, ente elas “A Golpe de Pedal”; propón que a comunidade se integre dentro do Proxecto Eurovelo mediante unha conexión coas rotas que chegan ata Portugal. Este plan europeo pretende así mesmo ter un impacto positivo nos concellos atravesados polas rotas tanto a nivel medio ambiental como turístico, económico e cultural.

Outra das iniciativas máis importantes de concienciación cidadá sobre o uso da bicicleta é a coñecida como “Masa Crítica”. Este é un movemento naceu en San Francisco (Estados Unidos), unha cidade con grandes desniveis, para reivindicar o espazo dos ciclistas nas cidades. A súa base é a reunión de usuarios que saen á estrada e colapsan, nos casos máis radicais, o tráfico rodado. Deste xeito fan visible aos condutores a situación precaria e de inseguridade que viven a diario. Máis tarde, este movemento, estenderíase a Europa e agora é unha constante nas cidades españolas. En Galicia non ten a mesma magnitude que noutros concellos da península pero é unha onda crecente que representa o interese dunha gran parte da cidadanía por mellorar as condicións do tráfico urbano. En Vigo a “masa crítica” reúnese un domingo cada mes, organizada por “A Golpe de Pedal”, para resaltar o estado en que se atopa o uso habitual da bicicleta na cidade. Segundo Xosé Manuel Suárez, esta é unha “masa crítica descafeinada”, sen punto de comparación por agora coas europeas, xa que as condicións da cidade, e resalta de novo, a cultura cidadá dominante, impiden unha celebración máis reivindicativa. No caso vigués, e dado que o tráfico non se corta, os ciclistas deben extremar as precaucións, sendo equiparables ás que toman a diario, a pesares de atoparse máis protexidos polo feito de ir en grupo.

Estas iniciativas, pese a ser representativas e moi salientables, non son, por desgraza, as suficientes para que Vigo acade a posición que podería ter en Europa no uso da bicicleta como medio de transporte.

lunes, 26 de enero de 2009

A Sangre Fría- Truman Capote


28-10-2008

¿Que nos impulsa a matar?
“A Sangre Fría” Truman Capote



Ficha técnica:
-Título Orixinal- “In cold blood”
-Autor- Truman Capote
-Ano da primeira edición- 1965
-Título en español- “A sangre Fría”
-Editorial- Editorial Bruguera S.A
-Tradución- Fernando Rodríguez
-Ano da edición- 1979
-Número de páxinas: 445

Breve Sinopse:
Unha familia é asasinada no seu fogar. O móbil parece ser o roubo pero todas as posesións dos finados seguen na escena do crime. A policía do Estado de Kansas atópase desarmada ante un sádico suceso que trastornará á veciñanza dunha pequena e, habitualmente, tranquila vila.

Truman Capote amósanos aos lectores os segredos máis escuros dun asasinato que conmoveu á sociedade de Estados Unidos. Con este traballo achéganos á realidade das últimas horas da familia Clutter. Os lectores podemos sentirnos case como un membro máis do clan e agardar con expectación eventos sociais aos que sabemos os Clutter nunca chegarán a asistir. O traballo do autor é dunha profesionalidade tal que semella, como os veciños da vila na que se sitúa a novela, que coñecemos aos defuntos de toda a vida.

Capote é quen, así mesmo, de introducirnos profundamente na mente dos asasinos, de debuxar claramente os seus medos, os seus desexos. De facelos aparecer antes os nosos ollos como vítimas dunha sociedade que lles negou dende sempre a posibilidade do soño americano.

Dentro da obra podemos percibir claramente a importancia da ascensión social como meta na vida. Así como do concepto de ser “unha persoa normal” na sociedade estadounidense dos anos ’60 do século pasado. Amósasenos con profundidade a especial diferenciación social entre os finados e os asasinos. Non só se distinguen dende o punto de partida de cada un dos personaxes senón tamén no trato que cada un deles recibe de parte do autor e da veciñanza da vila de Holcomb e Garden City.

A familia Clutter é o standard, o ideal social ao que todos aspiran. Este clan chegou a rico a través do esforzo e do traballo honrado. Son boas persoas, a fotografía perfecta da “familia de ben” de Estados Unidos. Pola súa banda, os asasinos Hickock e Smith representan a antítese da familia protagonista. Son persoas desgraciadas, de orixe humilde, que non conseguen superar as súas dificultades sociais e persoais. As decisións dos asasinos leváronos a perpetuar as súas desgrazas, sempre recaendo en actividades ilegais, en moitas ocasións ao seu pesar. Capote detense na traxectoria vital destes dous personaxes e presta especial atención á súa infancia e adolescencia, ás insatisfactorias relacións familiares. En definitiva, a todo aquilo que puido influír na súa evolución ata convertelos en asasinos sen escrúpulos e con uns confusos perfís psicolóxicos..

Finalmente, a mestría do autor faino quen de condensar, en apenas catrocentas páxinas, a vida e o destino dunha vila unida por un crime e polo xuízo duns asasinos que non mostran ningún tipo de remorso.

Os puntos máis fortes da novela radican na implicación que os lectores chegamos a ter con todos os personaxes principais, especialmente cos asasinos, e na detallada descrición cronolóxica dos feitos e das súas consecuencias. A profunda análise psicolóxica dos asasinos é un factor moi salientable. Podemos dicir que topamos na novela unha perfecta radiografía do que impulsa a unha persoa a asasinar a sangue fría, sen motivos aparentes É de destacar tamén que toda a información presente na obra foi obtida a través de entrevistas directas do autor aos afectados ou dos arquivos do Estado de Kansas.

O punto negativo, ou menos positivo, da novela atópase, en certo modo, na redacción. Os cambios de localización, de narrador e por tanto de estilo poden chegar a resultar confusos. Isto imposibilita unha lectura de pouca profundidade ou descontinua no tempo. Para captar correctamente os matices nela presentes é imprescindible dispoñer do tempo necesario para ler a novela toda de seguido; senón perderanse ideas, sobre todo relativas á vida, aspiracións e motivacións dos asasinos.

viernes, 23 de enero de 2009

A batalla política entre galego e castelán líbrase agora nas Galescolas

20/01/2009

A polémica do idioma estivo sempre servida en Galicia, comunidade en que funcionan con cooficialidade dúas linguas romances. Nembargante, dende o ano 2007, co auxe das Galescolas, centros para nenos de cero a tres anos onde son atendidos por mestres e postos en contacto coa realidade galega, as tensións creceron, véndose agravadas coa recente aplicación da lei educativa de inmersión lingüística. Dende o inicio do proxecto alzáronse voces en contra en certos eidos educativos e tamén entre os cidadáns de a pé. As Galescolas non resultan ser máis que outro tema no que a Administración Galega e unha ruidosa parte da opinión pública non se poñen de acordo.

Galicia ten, por tradición histórica, unha relación pouco harmónica co castelán. Unha gran parte da sociedade considera que a imposición desta como única lingua oficial durante o franquismo fixo que os rexistros cultos do galego se perderan en moitos casos. É por iso que agora se pretende recuperar ese uso oficial sen, en principio, discriminar ao castelán. O problema é que outra moita xente non ve estas accións separadas dun fondo político camuflado tras ideas culturais. Os propios representantes políticos galegos non se poñían nun principio de acordo sobre estas novas institucións de atención aos nenos entre cero e tres anos. Durante o verán do 2007 puidemos topar na prensa nacional declaracións contraditorias entre os mesmos membros do bipartito PSdeG-PSOE- BNG que aínda hoxe goberna en Galicia. Quizás, aquela que máis leña botou ao lume da guerra entre galego e castelán, polo menos fóra de Galicia, foi a atribuída ao vicepresidente Anxo Quintana cando promulgaba que “os nenos sairán das Galescolas sabendo cantar o himno” (03/09/2007 na versión dixital de “El Mundo”). Aqueles que tiñan dúbidas sobre as intencións políticas destes centros viron reforzada a súa hipótese pese a que esas palabras foran logo matizadas.

Galescolas como Ikastolas
Os temores que hoxe se presentan entre moitos cidadáns galegos, incluso entre os máis novos, non son só referidos á perda do castelán culto, presente só na escola, senón ao uso político que se poida estar facendo dos nenos, a forza máis débil e inocente da sociedade. Jorge, alumno de Física da Universidade de Santiago de Compostela (USC), non dubida en asegurar que este tipo de institucións “non deberían existir” nunha sociedade libre e democrática coma a española. A súa rotunda afirmación basease na idea de que as Galescolas non fan outra cousa que adoutrinar aos nenos e “convertelos en armas de cuestións políticas dos adultos”. O temor a que estas institucións sexan o xerme galego do que foron no seu momento as “Ikastolas” vascas, consideradas por el promotoras do terrorismo etarra, queda patente. Nas súas palabras atópase resumido en gran parte o medo de que apartando aos nenos do castelán dende pequenos non só se fomente un odio pola lingua senón por toda aquela cultura, tamén galega, que leva con ela. Segundo Jorge, o feito de vivir nunha “situación cultural moi rica” na que se compartan dúas linguas debe resultar algo positivo para os nenos e non un arma política, manter afastados aos nenos de calquera dos dous idiomas oficiais é algo contraproducente en todos os sentidos. Unha escola na que os rapaces estiveran só en contacto co castelán sería igual de perniciosa para Galicia.

As ideas expresadas por este estudante aseméllanse ás que defende a plataforma Galicia Bilingüe nas que se promulga a libre elección dos pais do idioma en que serán educados os fillos, respectando a cooficialidade lingüística propia de Galicia. Esta é unha das asociacións que presenta grandes reparos á creación de novas Galescolas e á recente política de inmersión lingüística

As Galescolas dende o interior
Nas instalacións da Galescola de San Roque (Santiago de Compostela), en funcionamento dende Outubro do 2008, pódese atopar aos nenos divididos en pequenos grupos por idades e sempre a cargo de máis de unha persoa. As actividades escolares que se levan a cabo, sendo sempre en galego, están divididas no horario por tipos e por “centros de interese” escollidos entre profesores e alumnos. Un dos puntos máis potenciados dende o profesorado é a interacción dos alumnos co medio, cos mestres e cos outros rapaces. Tamén se busca a implicación da familia no día a día educativo do neno. Pese a non contar aínda con unha Asociación de Nais e Pais de Alumnos (ANPA), en San Roque percíbese facilmente como os pais e nais colaboran co centro.

Todas as ideas de politización e manipulación da mente dos nenos se rebaten dende a propia institución. A directora desta Galescola asegura que estes organismos, dependentes da Vicepresidencia da Igualdade e do Benestar, pretenden ante todo cubrir as “necesidades asistenciais” dos nenos e “potenciar os recursos en galego”, non sendo un simple “aparcadoiro” para os pequenos. Nestas escolas non só se promove idioma senón todo o relativo á cultura galega sen deixar de lado a idea da multiculturalidade xa que, en contra do que puidera parecer nun principio, hai un maior número de nenos castelán falantes que galego falantes e é moi importante a presenza de nenos inmigrantes, reflexo da nova situación demográfica que está a vivir Galicia.

Dende a directiva négase a existencia dun trasfondo político e témese que o factor desencadéante de todas estas críticas non sexa outro que “o descoñecemento do que é o proxecto de Galescolas”. Tampouco se dubida en insistir en que a base principal é dotar aos nenos galegos dun eido no que socializar e coñecer o medio dende unha perspectiva laica e apolítica. A conclusión final que achega a titular deste centro en concreto é que as persoas que critican a existencia destas institucións non deberían facer outra cousa senón “vir ver como traballamos e ver como somos” para comprender que o seu traballo non é o de “alienar” aos nenos.

É moi posible que en Galicia nunca se chegue a un bilingüismo harmónico, un soño inalcanzable para a gran maioría dos galegos, falen o idioma que falen. Pero dende ambos lados da contenda se percibe que a pretensión final é que as xeracións máis mozas poidan apreciar o positivo de vivir nunha comunidade na que é posible expresarse en dous idiomas de gran riqueza cultural.