viernes, 23 de enero de 2009

A batalla política entre galego e castelán líbrase agora nas Galescolas

20/01/2009

A polémica do idioma estivo sempre servida en Galicia, comunidade en que funcionan con cooficialidade dúas linguas romances. Nembargante, dende o ano 2007, co auxe das Galescolas, centros para nenos de cero a tres anos onde son atendidos por mestres e postos en contacto coa realidade galega, as tensións creceron, véndose agravadas coa recente aplicación da lei educativa de inmersión lingüística. Dende o inicio do proxecto alzáronse voces en contra en certos eidos educativos e tamén entre os cidadáns de a pé. As Galescolas non resultan ser máis que outro tema no que a Administración Galega e unha ruidosa parte da opinión pública non se poñen de acordo.

Galicia ten, por tradición histórica, unha relación pouco harmónica co castelán. Unha gran parte da sociedade considera que a imposición desta como única lingua oficial durante o franquismo fixo que os rexistros cultos do galego se perderan en moitos casos. É por iso que agora se pretende recuperar ese uso oficial sen, en principio, discriminar ao castelán. O problema é que outra moita xente non ve estas accións separadas dun fondo político camuflado tras ideas culturais. Os propios representantes políticos galegos non se poñían nun principio de acordo sobre estas novas institucións de atención aos nenos entre cero e tres anos. Durante o verán do 2007 puidemos topar na prensa nacional declaracións contraditorias entre os mesmos membros do bipartito PSdeG-PSOE- BNG que aínda hoxe goberna en Galicia. Quizás, aquela que máis leña botou ao lume da guerra entre galego e castelán, polo menos fóra de Galicia, foi a atribuída ao vicepresidente Anxo Quintana cando promulgaba que “os nenos sairán das Galescolas sabendo cantar o himno” (03/09/2007 na versión dixital de “El Mundo”). Aqueles que tiñan dúbidas sobre as intencións políticas destes centros viron reforzada a súa hipótese pese a que esas palabras foran logo matizadas.

Galescolas como Ikastolas
Os temores que hoxe se presentan entre moitos cidadáns galegos, incluso entre os máis novos, non son só referidos á perda do castelán culto, presente só na escola, senón ao uso político que se poida estar facendo dos nenos, a forza máis débil e inocente da sociedade. Jorge, alumno de Física da Universidade de Santiago de Compostela (USC), non dubida en asegurar que este tipo de institucións “non deberían existir” nunha sociedade libre e democrática coma a española. A súa rotunda afirmación basease na idea de que as Galescolas non fan outra cousa que adoutrinar aos nenos e “convertelos en armas de cuestións políticas dos adultos”. O temor a que estas institucións sexan o xerme galego do que foron no seu momento as “Ikastolas” vascas, consideradas por el promotoras do terrorismo etarra, queda patente. Nas súas palabras atópase resumido en gran parte o medo de que apartando aos nenos do castelán dende pequenos non só se fomente un odio pola lingua senón por toda aquela cultura, tamén galega, que leva con ela. Segundo Jorge, o feito de vivir nunha “situación cultural moi rica” na que se compartan dúas linguas debe resultar algo positivo para os nenos e non un arma política, manter afastados aos nenos de calquera dos dous idiomas oficiais é algo contraproducente en todos os sentidos. Unha escola na que os rapaces estiveran só en contacto co castelán sería igual de perniciosa para Galicia.

As ideas expresadas por este estudante aseméllanse ás que defende a plataforma Galicia Bilingüe nas que se promulga a libre elección dos pais do idioma en que serán educados os fillos, respectando a cooficialidade lingüística propia de Galicia. Esta é unha das asociacións que presenta grandes reparos á creación de novas Galescolas e á recente política de inmersión lingüística

As Galescolas dende o interior
Nas instalacións da Galescola de San Roque (Santiago de Compostela), en funcionamento dende Outubro do 2008, pódese atopar aos nenos divididos en pequenos grupos por idades e sempre a cargo de máis de unha persoa. As actividades escolares que se levan a cabo, sendo sempre en galego, están divididas no horario por tipos e por “centros de interese” escollidos entre profesores e alumnos. Un dos puntos máis potenciados dende o profesorado é a interacción dos alumnos co medio, cos mestres e cos outros rapaces. Tamén se busca a implicación da familia no día a día educativo do neno. Pese a non contar aínda con unha Asociación de Nais e Pais de Alumnos (ANPA), en San Roque percíbese facilmente como os pais e nais colaboran co centro.

Todas as ideas de politización e manipulación da mente dos nenos se rebaten dende a propia institución. A directora desta Galescola asegura que estes organismos, dependentes da Vicepresidencia da Igualdade e do Benestar, pretenden ante todo cubrir as “necesidades asistenciais” dos nenos e “potenciar os recursos en galego”, non sendo un simple “aparcadoiro” para os pequenos. Nestas escolas non só se promove idioma senón todo o relativo á cultura galega sen deixar de lado a idea da multiculturalidade xa que, en contra do que puidera parecer nun principio, hai un maior número de nenos castelán falantes que galego falantes e é moi importante a presenza de nenos inmigrantes, reflexo da nova situación demográfica que está a vivir Galicia.

Dende a directiva négase a existencia dun trasfondo político e témese que o factor desencadéante de todas estas críticas non sexa outro que “o descoñecemento do que é o proxecto de Galescolas”. Tampouco se dubida en insistir en que a base principal é dotar aos nenos galegos dun eido no que socializar e coñecer o medio dende unha perspectiva laica e apolítica. A conclusión final que achega a titular deste centro en concreto é que as persoas que critican a existencia destas institucións non deberían facer outra cousa senón “vir ver como traballamos e ver como somos” para comprender que o seu traballo non é o de “alienar” aos nenos.

É moi posible que en Galicia nunca se chegue a un bilingüismo harmónico, un soño inalcanzable para a gran maioría dos galegos, falen o idioma que falen. Pero dende ambos lados da contenda se percibe que a pretensión final é que as xeracións máis mozas poidan apreciar o positivo de vivir nunha comunidade na que é posible expresarse en dous idiomas de gran riqueza cultural.

No hay comentarios:

Publicar un comentario