26/11/2007
1- Ficha Bibliográfica:
-Título Orixinal: “The Quiet American”
-Autor: Graham Greene
-Ano da primeira edición: 1955
-Tradución: J. R. Wilcock
-Edición consultada: “El Americano Impasible” RBA Editores, S. A., (1992) (Traducción cedida por Emecé Editores). Barcelona. España.
-Extensión: 181 páxinas
2-Sipnopse Argumental:
Guerra de Indochina. Período de descolonización tras a Segunda Guerra Mundial. Thomas Fowler leva varios anos destacado en Saigón como correspondente dun xornal británico. Afíxose completamente á vida vietnamita, só de vez en cando o molesta a idea de permanecer casado cunha muller á que xa non ama e que se nega a concederlle o divorcio.
A súa vida en Saigón é relativamente confortable, traballa pouco, ten todo o opio que quere e posúe á muller á que agora ama: Phuong.
Non obstante as cousas tórcense cando chega á cidade o estadounidense Alden Pyle. Este licenciouse fai pouco por Harvard , está fortemente influenciado por York Harding e chega a Vietnam con inxenuos ideais sobre a mediación política na zona e existencia dunha terceira forza (ademais de comunistas e franceses).
A trama irase retorcendo e mostrándonos como as mellores intencións non sempre son predecesoras de bos actos e como nace o intervencionismo militar de Estados Unidos na zona asiática.
As actuacións de Pyle, que se namora perdidamente de Phuong e debido á súa inxenuidade se relaciona con movementos subversivos, porán a súa vida e a estabilidade física e psicolóxica de Fowler en perigo.
Toda a novela xirará en torno ás actitudes distintivas entre Fowler e Pyle respecto á política, á guerra, á vida e ao amor.
Tendo como tema subxacente(aínda que sempre moi presente) a intervención política internacional no territorio no que máis tarde se desenvolvería a guerra de Vietnam.
3-Valoración Persoal:
A novela de Greene introdúcenos nun mundo moi diferenciado do coñecido na Europa Occidental a mediados do século XX. O sur de Asia, as colonias francesas en Indochina, réxense por unhas normas de sociedade distintas das que imperan na Francia ou na Gran Bretaña da época.
Pese á continua presencia de tropas francesas e aos intentos dos diplomáticos europeos por occidentalizar as zonas en que habitan, a presencia da tradición asiática é permanente. Non só no xeito de vestir, peitearse ou traballar, senón tamén na actitude ante a vida ou ante a guerra que se vén dando entre tropas comunistas independentistas e entre os colonos franceses.
Os habitantes vietnamitas tenden a hibridar costumes propios da súa cultura e da recentemente introducida. Así vemos mulleres que visten traxes tradicionais pero cean en restaurantes europeos e ven películas francesas e británicas. Pese ás diferencias entre os núcleos urbanos e as zonas próximas á selva menos poboadas, a mestura entre culturas está presente en todo momento.
Un exemplo ben claro deste feito aparece no fragmento en que se describe unha nova relixión dunha aldea na que habitan aliados dos franceses: O Cadoísmo
Neste anaco percíbese tamén que así como os habitantes tradicionais do lugar adaptan costumes estranxeiros tamén son de sinxela filiación política; arrímanse ao que menos problemas plantexe para o seu modo de vida
(Páxina 78)
“Por lo menos una vez por año los caodaístas celebran un festival en la Santa Sede de Tanyin, que queda a unos ochenta kilómetros al noroeste de Saigón, para festejar tal año de liberación o de conquista, o también algún festival budista, cristiano o de Confucio. […] El caodaísmo, invención de un empleado del gobierno cochinchino, era una síntesis de estas tres religiones. La Santa Sede se encontraba en Tanyin. Un papa y mujeres cardenales. Profecías mediante planchuelas. San Víctor Hugo. Cristo y Buda, que desde el techo de la catedral contemplaban una fantasía disneyana de Oriente, dragones y serpientes en tecnicolor. Los recién llegados siempre se quedaban encantados con la descripción. ¿Cómo explicarles la miseria de toda esta religión: el ejército privado de veinticinco mil soldados, armado de cañoncitos hechos con los caños de escape de automóviles viejos, aliados de los franceses que ante el menor momento de peligro se volvían neutrales?”
O contexto en que se da esta convivencia é o do proceso de descolonización do territorio ocupado por Francia. Os habitantes da zona pretenden ter autonomía e un goberno propio de corte comunista en lugar do poder francés que ata o momento domina. Polo o que nun tempo fora un convivir pacífico entre tradición propia e cultura colonizadora convértese nun proceso violento e militarizado pola independencia política e cultural.
Aquí é onde entra en discordia a actitude de Estados Unidos que na década dos cincuenta introduce conceptos novos e axudas loxísticas aos grupos paramilitares para tentar influír no proceso de descolonización que sufre Indochina.
As actitudes dos tres personaxes principais (Fowler, Pyle e Phuong) son un claro expoñente das controversias culturais e os cambios socio-políticos que se veñen dando no contexto temporal da novela (O comezo dos anos 50):
Fowler é un xornalista británico delegado para cubrir a guerra colonial no sueste asiático que está casado cunha católica á que fai anos non ama e se nega a darlle o divorcio.
Unha vez chega a Asia sentirase liberado das súas cargas morais e dedicarase a traballar como reporteiro de guerra (co tempo e co relaxamento do problema militar irá reducindo o seu ritmo de traballo), a vivir “en pecado” con Phuong (situación que non acepta de ningún modo a familia dela) e a reflexionar sobre a vellez e o sentido da vida cando xa consumiu varias pipas de opio. Para el o sentido da vida non consiste en defender valores patrióticos ou ideais políticos; é só un continuo fluír cara a vellez e a morte. Por iso nunca dubidará da súa moral e as súas conviccións máis alá de saberse humano.
A súa actitude pode chegar a entenderse como falta de interese, indiferencia ante o proceso que se está a sufrir no país. Para el xa non hai bos ou malos, só militares que aspiran a conseguir o poder. Non percibimos gran preocupación pola súa parte sobre o futuro do territorio namentres el poida manter o seu status e a súa relación con Phuong.
O seu gran dilema chegará no momento en que descubra que sempre, en todo momento, hai que decidir, o que o levará a eleccións drásticas para poder seguir vivindo en paz consigo mesmo:
“Tarde o temprano, uno tiene que elegir partido si quiere seguir siendo humano” (soldado a Fowler nun fumadeiro de opio)
Poderíamos entender a Fowler como a representación do vello continente: canso, afincado nunha rutina e sentíndose desbancado polas novas potencias emerxentes. Sen pensar xa se existe algún cambio que mereza a pena ou se é mellor que as cousas sigan como están. Abafado polos resultados da Segunda Guerra Mundial e polo futuro que se pode adiviñar nas que unha vez foran colonias das grandes potencias europeas.
Pyle pola súa parte é a representación de Estados Unidos, un home novo, con ideas frescas (en algúns casos un tanto inxenuas) e o propósito de cambiar o mundo. Ou polo menos a situación do sur de Asia.
Nel podemos atopar os inicios intervencionistas da política exterior de Estados Unidos, do intento de expandir a súa ideoloxía e o ideal de liberdade e democracia. Segundo se desenvolve a novela podemos ver os cambios que vai sufrindo Alden Pyle na súa consciencia sobre o momento que se vive en Indochina, sobre o concepto de patriotismo e sobre a idea da “Terceira Forza” promovida por Estados Unidos que se percibe durante todo o relato.
O seu comportamento será en principio o de “xogo limpo” respecto ao amor que sinte por Phuong. Sempre insiste en comentar os seus movementos co seu antagonista, en declararlle primeiro a el as súas intencións para con ela.
Non obstante as intervencións en política de Pyle serán sempre realizadas dende a sombra, apoiando aos grupos paramilitares e dotándoos de artefactos explosivos que só uns poucos recoñecen como estadounidenses. Todo o movemento loxístico de apoio á “Terceira Forza” será encuberto baixo mandatos diplomáticos de Estados Unidos ou axudas civís.(Alden Pyle traballa na “Misión de Axuda Económica” estadounidense)
Por último Phuong sería a personificación do pobo indochino que se ve influído tanto por franceses como por tropas comunistas e finalmente polos intereses que Estados Unidos deposita na zona.
A rapaza dubida entre a tradición da súa propia cultura, o presente que comparte con Thomas Fowler (unha economía moi precaria e a inexistencia da posibilidade de matrimonio) e un futuro hipotético con Alden Pyle no que si tería diñeiro e a posibilidade dun matrimonio que a súa familia aceptaría de bo grado.
Así Indochina está encaixada entre tres opcións: Recuperar a súa independencia cun goberno comunista e con iso as súas tradicións, manterse baixo o mando da súa metrópole francesa ou deixar que unha terceira forza, comandada dende a sombra por Estados Unidos e representada polo xeral The, busque unha saída ao conflicto.
Outro dos puntos destacables do libro é o análise que se nos presenta sobre a guerra de guerrillas, as tácticas de espionaxe e o auxe de novas técnicas de combate e propaganda e des-información.
En todos os bandos implicados na guerra se dá calquera dos conceptos arriba mencionados. Franceses, comunistas ou mercenarios da “Terceira Forza” utilizarán todas as armas das que dispoñan para debilitar e eliminar ao inimigo, que na maioría dos casos e tendo en conta o número de recrutamentos entre a poboación local podería ser o veciño da casa de ao lado.
Neste contexto vemos os intentos de todos os grupos militares por controlar ás forzas públicas, aos comerciantes e industriais (caso da fabricación de explosivos por parte dos estadounidenses coa axuda e consentimento da industria local) e dende logo por impedir que a información do que realmente sucede exceda as fronteiras do país e chegue a oídos occidentais.
Este último é o caso dos xornalistas que en realidade non cobren noticias de guerra senón que son convocados en roldas de prensa polos exércitos correspondentes á ocupación de cada zona e alí sonlles cedidos centos de datos oficiais obviando aqueles contidos que descualificarían a actuación militar diante da opinión cidadá.
Nos momentos en que os xornalistas poden saír a cubrir unha zona en guerra sempre o farán dende avións que non sobrevoarán os territorios onde se leva a cabo o combate senón terreos xa conquistados ou pacificados pola facción que proporciona a opción de filmar ou fotografar.
Así mesmo as axencias e xornais estranxeiros teñen conceptos diferentes sobre o que é ou non noticia e o que debe ser destacado.
Por motivos como eses o funcionamento das oficinas de censura é continuado, ningunha noticia sae do país sen pasar primeiro polo visto bo do lapis vermello. A situación de liberdade de expresión está moi regulamentada polo goberno francés e polas propias faccións que están a intervir no país.
Deste xeito podemos dicir que a novela de Greene non é un contiño sobre un triángulo amoroso multicultural. Nin tan sequera só un relato de espías e milicias paramilitares.
O libro é en si mesmo unha novela-crónica de época sobre a situación que se estaba a vivir no sur de Asia e que sentaría precedente para posteriores intervencións militares das potencias militares e económicas do momento.
Así mesmo debemos ter en conta que a novela saíu do prelo en 1955, un ano despois de que Greene regresara de traballar como correspondente no sur de Asia. Deste xeito podemos precisar que o escritor vivira en primeira persoa moitas das situacións descritas na obra (feito que é confirmado na nota de primeira páxina asinada por el mesmo) e iso outorgáballe capacidade e criterio para falar sobre o tema.
Pese a iso non debemos esquecer que non é un documental, polo tanto non todos os datos son verídicos nin todos os personaxes tan polarizados e politizados como o autor os pinta.
O libro debe lerse como o que é, unha novela que introduce contextos socioculturais reais e personaxes que puideron non vivir a historia de Fowler, Pyle e Phuong pero probablemente estiveron presentes en máis de unha situación similar ás relatadas.
1- Ficha Bibliográfica:
-Título Orixinal: “The Quiet American”
-Autor: Graham Greene
-Ano da primeira edición: 1955
-Tradución: J. R. Wilcock
-Edición consultada: “El Americano Impasible” RBA Editores, S. A., (1992) (Traducción cedida por Emecé Editores). Barcelona. España.
-Extensión: 181 páxinas
2-Sipnopse Argumental:
Guerra de Indochina. Período de descolonización tras a Segunda Guerra Mundial. Thomas Fowler leva varios anos destacado en Saigón como correspondente dun xornal británico. Afíxose completamente á vida vietnamita, só de vez en cando o molesta a idea de permanecer casado cunha muller á que xa non ama e que se nega a concederlle o divorcio.
A súa vida en Saigón é relativamente confortable, traballa pouco, ten todo o opio que quere e posúe á muller á que agora ama: Phuong.
Non obstante as cousas tórcense cando chega á cidade o estadounidense Alden Pyle. Este licenciouse fai pouco por Harvard , está fortemente influenciado por York Harding e chega a Vietnam con inxenuos ideais sobre a mediación política na zona e existencia dunha terceira forza (ademais de comunistas e franceses).
A trama irase retorcendo e mostrándonos como as mellores intencións non sempre son predecesoras de bos actos e como nace o intervencionismo militar de Estados Unidos na zona asiática.
As actuacións de Pyle, que se namora perdidamente de Phuong e debido á súa inxenuidade se relaciona con movementos subversivos, porán a súa vida e a estabilidade física e psicolóxica de Fowler en perigo.
Toda a novela xirará en torno ás actitudes distintivas entre Fowler e Pyle respecto á política, á guerra, á vida e ao amor.
Tendo como tema subxacente(aínda que sempre moi presente) a intervención política internacional no territorio no que máis tarde se desenvolvería a guerra de Vietnam.
3-Valoración Persoal:
A novela de Greene introdúcenos nun mundo moi diferenciado do coñecido na Europa Occidental a mediados do século XX. O sur de Asia, as colonias francesas en Indochina, réxense por unhas normas de sociedade distintas das que imperan na Francia ou na Gran Bretaña da época.
Pese á continua presencia de tropas francesas e aos intentos dos diplomáticos europeos por occidentalizar as zonas en que habitan, a presencia da tradición asiática é permanente. Non só no xeito de vestir, peitearse ou traballar, senón tamén na actitude ante a vida ou ante a guerra que se vén dando entre tropas comunistas independentistas e entre os colonos franceses.
Os habitantes vietnamitas tenden a hibridar costumes propios da súa cultura e da recentemente introducida. Así vemos mulleres que visten traxes tradicionais pero cean en restaurantes europeos e ven películas francesas e británicas. Pese ás diferencias entre os núcleos urbanos e as zonas próximas á selva menos poboadas, a mestura entre culturas está presente en todo momento.
Un exemplo ben claro deste feito aparece no fragmento en que se describe unha nova relixión dunha aldea na que habitan aliados dos franceses: O Cadoísmo
Neste anaco percíbese tamén que así como os habitantes tradicionais do lugar adaptan costumes estranxeiros tamén son de sinxela filiación política; arrímanse ao que menos problemas plantexe para o seu modo de vida
(Páxina 78)
“Por lo menos una vez por año los caodaístas celebran un festival en la Santa Sede de Tanyin, que queda a unos ochenta kilómetros al noroeste de Saigón, para festejar tal año de liberación o de conquista, o también algún festival budista, cristiano o de Confucio. […] El caodaísmo, invención de un empleado del gobierno cochinchino, era una síntesis de estas tres religiones. La Santa Sede se encontraba en Tanyin. Un papa y mujeres cardenales. Profecías mediante planchuelas. San Víctor Hugo. Cristo y Buda, que desde el techo de la catedral contemplaban una fantasía disneyana de Oriente, dragones y serpientes en tecnicolor. Los recién llegados siempre se quedaban encantados con la descripción. ¿Cómo explicarles la miseria de toda esta religión: el ejército privado de veinticinco mil soldados, armado de cañoncitos hechos con los caños de escape de automóviles viejos, aliados de los franceses que ante el menor momento de peligro se volvían neutrales?”
O contexto en que se da esta convivencia é o do proceso de descolonización do territorio ocupado por Francia. Os habitantes da zona pretenden ter autonomía e un goberno propio de corte comunista en lugar do poder francés que ata o momento domina. Polo o que nun tempo fora un convivir pacífico entre tradición propia e cultura colonizadora convértese nun proceso violento e militarizado pola independencia política e cultural.
Aquí é onde entra en discordia a actitude de Estados Unidos que na década dos cincuenta introduce conceptos novos e axudas loxísticas aos grupos paramilitares para tentar influír no proceso de descolonización que sufre Indochina.
As actitudes dos tres personaxes principais (Fowler, Pyle e Phuong) son un claro expoñente das controversias culturais e os cambios socio-políticos que se veñen dando no contexto temporal da novela (O comezo dos anos 50):
Fowler é un xornalista británico delegado para cubrir a guerra colonial no sueste asiático que está casado cunha católica á que fai anos non ama e se nega a darlle o divorcio.
Unha vez chega a Asia sentirase liberado das súas cargas morais e dedicarase a traballar como reporteiro de guerra (co tempo e co relaxamento do problema militar irá reducindo o seu ritmo de traballo), a vivir “en pecado” con Phuong (situación que non acepta de ningún modo a familia dela) e a reflexionar sobre a vellez e o sentido da vida cando xa consumiu varias pipas de opio. Para el o sentido da vida non consiste en defender valores patrióticos ou ideais políticos; é só un continuo fluír cara a vellez e a morte. Por iso nunca dubidará da súa moral e as súas conviccións máis alá de saberse humano.
A súa actitude pode chegar a entenderse como falta de interese, indiferencia ante o proceso que se está a sufrir no país. Para el xa non hai bos ou malos, só militares que aspiran a conseguir o poder. Non percibimos gran preocupación pola súa parte sobre o futuro do territorio namentres el poida manter o seu status e a súa relación con Phuong.
O seu gran dilema chegará no momento en que descubra que sempre, en todo momento, hai que decidir, o que o levará a eleccións drásticas para poder seguir vivindo en paz consigo mesmo:
“Tarde o temprano, uno tiene que elegir partido si quiere seguir siendo humano” (soldado a Fowler nun fumadeiro de opio)
Poderíamos entender a Fowler como a representación do vello continente: canso, afincado nunha rutina e sentíndose desbancado polas novas potencias emerxentes. Sen pensar xa se existe algún cambio que mereza a pena ou se é mellor que as cousas sigan como están. Abafado polos resultados da Segunda Guerra Mundial e polo futuro que se pode adiviñar nas que unha vez foran colonias das grandes potencias europeas.
Pyle pola súa parte é a representación de Estados Unidos, un home novo, con ideas frescas (en algúns casos un tanto inxenuas) e o propósito de cambiar o mundo. Ou polo menos a situación do sur de Asia.
Nel podemos atopar os inicios intervencionistas da política exterior de Estados Unidos, do intento de expandir a súa ideoloxía e o ideal de liberdade e democracia. Segundo se desenvolve a novela podemos ver os cambios que vai sufrindo Alden Pyle na súa consciencia sobre o momento que se vive en Indochina, sobre o concepto de patriotismo e sobre a idea da “Terceira Forza” promovida por Estados Unidos que se percibe durante todo o relato.
O seu comportamento será en principio o de “xogo limpo” respecto ao amor que sinte por Phuong. Sempre insiste en comentar os seus movementos co seu antagonista, en declararlle primeiro a el as súas intencións para con ela.
Non obstante as intervencións en política de Pyle serán sempre realizadas dende a sombra, apoiando aos grupos paramilitares e dotándoos de artefactos explosivos que só uns poucos recoñecen como estadounidenses. Todo o movemento loxístico de apoio á “Terceira Forza” será encuberto baixo mandatos diplomáticos de Estados Unidos ou axudas civís.(Alden Pyle traballa na “Misión de Axuda Económica” estadounidense)
Por último Phuong sería a personificación do pobo indochino que se ve influído tanto por franceses como por tropas comunistas e finalmente polos intereses que Estados Unidos deposita na zona.
A rapaza dubida entre a tradición da súa propia cultura, o presente que comparte con Thomas Fowler (unha economía moi precaria e a inexistencia da posibilidade de matrimonio) e un futuro hipotético con Alden Pyle no que si tería diñeiro e a posibilidade dun matrimonio que a súa familia aceptaría de bo grado.
Así Indochina está encaixada entre tres opcións: Recuperar a súa independencia cun goberno comunista e con iso as súas tradicións, manterse baixo o mando da súa metrópole francesa ou deixar que unha terceira forza, comandada dende a sombra por Estados Unidos e representada polo xeral The, busque unha saída ao conflicto.
Outro dos puntos destacables do libro é o análise que se nos presenta sobre a guerra de guerrillas, as tácticas de espionaxe e o auxe de novas técnicas de combate e propaganda e des-información.
En todos os bandos implicados na guerra se dá calquera dos conceptos arriba mencionados. Franceses, comunistas ou mercenarios da “Terceira Forza” utilizarán todas as armas das que dispoñan para debilitar e eliminar ao inimigo, que na maioría dos casos e tendo en conta o número de recrutamentos entre a poboación local podería ser o veciño da casa de ao lado.
Neste contexto vemos os intentos de todos os grupos militares por controlar ás forzas públicas, aos comerciantes e industriais (caso da fabricación de explosivos por parte dos estadounidenses coa axuda e consentimento da industria local) e dende logo por impedir que a información do que realmente sucede exceda as fronteiras do país e chegue a oídos occidentais.
Este último é o caso dos xornalistas que en realidade non cobren noticias de guerra senón que son convocados en roldas de prensa polos exércitos correspondentes á ocupación de cada zona e alí sonlles cedidos centos de datos oficiais obviando aqueles contidos que descualificarían a actuación militar diante da opinión cidadá.
Nos momentos en que os xornalistas poden saír a cubrir unha zona en guerra sempre o farán dende avións que non sobrevoarán os territorios onde se leva a cabo o combate senón terreos xa conquistados ou pacificados pola facción que proporciona a opción de filmar ou fotografar.
Así mesmo as axencias e xornais estranxeiros teñen conceptos diferentes sobre o que é ou non noticia e o que debe ser destacado.
Por motivos como eses o funcionamento das oficinas de censura é continuado, ningunha noticia sae do país sen pasar primeiro polo visto bo do lapis vermello. A situación de liberdade de expresión está moi regulamentada polo goberno francés e polas propias faccións que están a intervir no país.
Deste xeito podemos dicir que a novela de Greene non é un contiño sobre un triángulo amoroso multicultural. Nin tan sequera só un relato de espías e milicias paramilitares.
O libro é en si mesmo unha novela-crónica de época sobre a situación que se estaba a vivir no sur de Asia e que sentaría precedente para posteriores intervencións militares das potencias militares e económicas do momento.
Así mesmo debemos ter en conta que a novela saíu do prelo en 1955, un ano despois de que Greene regresara de traballar como correspondente no sur de Asia. Deste xeito podemos precisar que o escritor vivira en primeira persoa moitas das situacións descritas na obra (feito que é confirmado na nota de primeira páxina asinada por el mesmo) e iso outorgáballe capacidade e criterio para falar sobre o tema.
Pese a iso non debemos esquecer que non é un documental, polo tanto non todos os datos son verídicos nin todos os personaxes tan polarizados e politizados como o autor os pinta.
O libro debe lerse como o que é, unha novela que introduce contextos socioculturais reais e personaxes que puideron non vivir a historia de Fowler, Pyle e Phuong pero probablemente estiveron presentes en máis de unha situación similar ás relatadas.
No hay comentarios:
Publicar un comentario