O cine imita á vida, quérenos facer crer que unha vez sentamos na butaca, diante da pantalla, todo o que nos ensina é real, ou podería ser real. Os espectadores, cando compramos a nosa entrada aceptamos ese contrato, confiamos en que durante a hora e media que dure o filme o que vemos é real, é a vida doutras persoas, observada sen pudor algún, pero sen nunca poder ser descubertos polos protagonistas. Pero a vida tamén imita ao cine, en certa maneira todos queremos que a nosa historia sexa a mesma que a de aqueles a quen vemos sorrir e chorar dende o asento. Non obstante tanto na realidade ficcionada do cine, como no que sucede a este lado da pantalla, as cousas non son sempre como queremos que sexan. Porque a vida é, en demasiados casos, moi puta. E como imitación do real, no cine tamén as personaxes ás que idolatramos as pasan negras.
Godard, un dos máis destacados directores e críticos de cine da Nouvelle Vague francesa, sabía desta tendencia de reproducir no celuloide o que sucede día tras día aos homes, de amosar a súa vida tal e como é, tentando ficcionar o mínimo posible. Pero el quería ir máis alá. Moito máis. Este director e crítico pretendía facer cine dentro do cine. Amosar aos espectadores, a eses que estaban dispostos a probar novas experiencias fílmicas con selo nacional, que non todo no cine se resumía ao que xa se vira ata o momento. À bout de souffle, ópera prima deste francés, non é máis que o intento dun crítico-cineasta, ou dun cineasta crítico, de darlle outra volta máis á produción americana que xa levaba tempo introducida no vello continente. De presentar a, xa ben mastigada polo público internacional, historia de gangsters americanos, pero á francesa. E iso é o que fai. Pero coma sempre, á súa maneira, que se corresponde a el mesmo e a ninguén máis.
Como en toda película de cine noir que se prece hai un heroe, unha dama, e persecucións policiais nos baixos fondos dun París que recorremos en coche cos protagonistas. Pero neso se queda o parecido coa hampa estadounidense. Porque o noso heroe ten máis de eterno perdedor que de salvador de damiñas desvalidas. E Jean Seberg preséntanos a unha rapaciña americana en París que se dedica a vocear o New York Herald Tribune polas rúas mentres tenta chegar a ser xornalista. As persecucións vólvense máis cómicas que tráxicas ao ver como dous policías perseguen ao noso protagonista sen dalo detido ata que intervén de volta a man, non demasiado inocente, da nosa damiña. Jean-Paul Belmondo, caracterizado aquí con varios nomes, como gangster que se prece, tenta ser como o seu ídolo. Non quere ser só un Humphrey Bogart no estilo, no seu xesto máis representativo de tocar os beizos, ou no cigarro que colga sempre dunha esquina da súa boca, non. Belmondo, Kovacs ou Poicard, tenta ser o personaxe que a vida real non lle deixou interpretar na súa obra vital. Este perdedor creouse unha imaxe do que quere ser, porque a vida sen un guión que seguir e que desemboque nun final abrupto tende a ser bastante insulsa. Ou iso debe crer el cando é que pasa todo o filme buscando a alguén non especificado que lle debe diñeiro e cometendo delito tras delito mentres fuma e tenta deitarse con Patricia (Seberg), quen tampouco ten claro que é o que quere de Poicard, do seu traballo ou da vida. Ningún dos personaxes que aparece neste filme sabe realmente que está buscando, só sabe que aínda non o atopou, e que debe seguir procurándoo ata o final. Un final que non deixa de ser para Poicard, e as súas múltiples e delitivas personalidades, tan tráxico e buscado como o propio de toda historia de delincuentes que decidan arriscarse a ir contra a lei.
Pero À bout de souffle non é só unha revisión do mito do maleante que remata por toparse coa xustiza implacable. Este primeiro filme de Godard é tamén unha nova maneira de rodar, de empregar os recursos técnicos propios da época e, por qué non, de facer cine. Non se trata só de que para a rodaxe da cinta se cambiaran os estudios por unha gran presenza de exteriores, ou que as cámaras fixas foran substituídas por lixeiras cámaras que os operadores empregaban sobre os ombreiros para seguir os paseos de Seberg e Belmondo polos Campos Elíseos. Non é tan só eso. Non é a presenza de travellings ou planos secuencia que semellan non ter final (exemplo paradigmático é a conversa tan profunda, e ao mesmo tempo insubstancial, que os protagonistas manteñen nunha habitación de hotel). Tampouco o é a montaxe na que se descartaron, por efecto dunha decisión deixada ao arbitrio do azar, segundo di a propia montadora, certos planos de Belmondo chamando covarde á súa compañeira mentres atravesan a cidade en coche, para así nós poder deleitarnos observando como o vento xoga no pelo curto de Seberg. Nada de eso é o máis destacable. As técnicas cinematográficas que hoxe nos resultan convencionais non son o que permaneceu de À bout de souffle a pesar do paso do tempo. O que de verdade permaneceu deste filme é a mirada única que o director bota sobre a vida e o seu transcorrer. Esa que sabemos que só Godard podía transformar en metros de celuloide.
No hay comentarios:
Publicar un comentario